Του Αριστοτέλη Γ. Καλλή
Γνωρίζω τη Μαρία Παπανικολάου από το 2013 όταν εγκαταστάθηκε στη Νεμέα. Πολλές φορές με ατελείωτες συζητήσεις μοιραστήκαμε τις αγωνίες μας για τον πολιτισμό και την προοπτική της Νεμέας στον τομέα αυτό. Συνεργαστήκαμε, μαζί και με το..
Αρχαιολογικό Μουσείο της Αρχαίας Νεμέας και την αρχαιολόγο και σημερινή Προϊσταμένη της Εφορείας Αρχαιοτήτων κα Παναγιώτα Κασσίμη για τη δημιουργία ενός εκπαιδευτικού προγράμματος με θέμα τον “ΘΗΣΑΥΡΟ ΤΩΝ ΑΗΔΟΝΙΩΝ”. Το εκπαιδευτικό πρόγραμμα παρουσιάστηκε σε τάξεις του πρώτου Δημοτικού Σχολείου Νεμέας.Θεωρώ πως η Μαρία Παπανικολάου είναι ένας σημαντικός άνθρωπος για τη Νεμέα που θα πρέπει να αξιοποιηθεί όπως και άλλοι αντίστοιχα (βέβαια ουδείς προφήτης στον τόπο του) όχι τόσο για το δικό της καλό (γιατί εκείνη έχει ήδη βρει το δρόμο της σπάζοντας τις «θολές γραμμές των οριζόντων» κατά Καββαδία, της μικρής επαρχιακής μας πόλης), όσο για την ίδια μας αυτή καθ’ εαυτή την πόλη που εδώ και χρόνια έχει χάσει τον βηματισμό της πάνω στον τομέα του πολιτισμού.
Ο Πολιτισμός ως έξοδος κινδύνου
Δεν αρκούν οι φιλότιμες καθ’ ομολογία προγραμματισμένες εκδηλώσεις της εκάστοτε Δημοτικής αρχής ή περιφέρειας, πρέπει να δημιουργηθούν και να βοηθηθούν ανεξάρτητες ομάδες νέων (ανεξάρτητοι πυρήνες πολιτισμού) και όχι μόνο, πυρήνες πολιτών που έχουν, και έμπνευση και αγωνία για τον τόπο μας, είτε ανήκουν στους μεν είτε ανήκουν στους δε, και ο νοών νοείτο.
Είναι επιτακτική ανάγκη να υπερισχύσει όλων η Νεμέα ως υπέρτατη αρχή και αξία. Κάποτε το καταφέραμε επιτυχώς γιατί όχι και τώρα (Θεατρικό Εργαστήρι, Ομάδα Δημιουργικής Ανάγνωσης, Επιμορφωτικός Σύλλογος, Συμβούλιο Νεολαίας, Εμπορικός σύλλογος – Πολιτιστικός Σύλλογος Νεμέας & Διαμερισμάτων, Δρώμενα στον Ασωπό, Εμπορικός Σύλλογος – Πολιτιστικό Πανόραμα, Αθλητικός Σύλλογος, Αέθλιος, Φιλαρμονική - Χορωδία, Σύλλογος Οινοποιών, Κυνηγητικός Σύλλογος, Σύλλογος Νεμέων. Ο πολιτισμός θα πρέπει να είναι μια ανεξάρτητη αρχή που να κατευθύνει τις υπόλοιπες αρχές και όχι αντιθέτως να κατευθύνεται απ’ αυτές βάσει των όποιων βλέψεων ή επιδιώξεων συγκεκριμένων ομάδων συμφερόντων οικονομικών κομματικών και συντεχνιακών.
Με μια βαλίτσα όνειρα
Η Μαρία Παπανικολάου λοιπόν, η Νεμεάτισσα πλέον, ιστορικός, συγγραφέας και αφηγήτρια, παντρεμένη με τον αξιόλογο Νεμεάτη Γιώργο Ζαχαριά, αποτελεί μια από τις σημαντικότερες πολιτιστικές «μεταγραφές» (ας μου επιτραπεί η έκφραση) από την Αθήνα όπου ζούσε και εργάζονταν στο χώρο της δημοσιογραφίας και των εκδόσεων και κατ’ επέκταση του πολιτισμού. Όταν εγκαταστάθηκε μόνιμα στη Νεμέα πριν από 8 χρόνια ξεκίνησε αμέσως να προσφέρει την πλούσια εμπειρία της δημιουργώντας ομάδες φιλαναγνωσίας και δημιουργικής απασχόλησης για παιδιά, εκπαιδευτικά προγράμματα, κυνήγι θησαυρού, αφηγήσεις κτλ
Το τρίτο βιβλίο στο χρόνο της σιωπής
Πριν από λίγες μέρες «έφερε στη ζωή μας», εν μέσω πανδημίας σε ένα χρόνο σιωπής, αποξένωσης και εικονικής πραγματικότητας, το τρίτο κατά σειρά βιβλίο της, μια μετάφραση και λογοτεχνική απόδοση της «Αληθινής Ιστορίας» του Λουκιανού. Αυτή η «νέα» προσέγγιση είναι ένα ταξίδι πάνω στα χνάρια ενός συγγραφέα τού 2ου αι. μχ που αναζητά την αλήθεια του μέσα από την μυθοπλασία και τον φανταστικό κόσμο μιας άλλης διάστασης πραγμάτων.
Ηλίας Κασσελάς συνεπιβάτης στο όνειρο
Μαζί της σε αυτή την πορεία ο ζωγράφος Ηλίας Κασσελάς που μέσα από την πρωτοποριακή ψυχαναλυτικού τύπου (ας μου επιτραπεί η έκφραση) εικονογράφηση, καταφέρνει να ανατρέψει κατεστημένες αξίες αποδίδοντας τόν εφιάλτη ενός απρόβλεπτου ταξιδιού. Οι ζωγραφιές, που συνοδεύουν το κείμενο, χαρακτηρίζονται από την μοναδική και πρωτότυπη εικαστική ημι-αυτόματη «γραφή» του ζωγράφου, που δεν περιορίζεται στην αναπαράσταση στιγμιότυπων, με σκοπό να «ξεκουράσει το μάτι του αναγνώστη» ή να δώσει «έτοιμη τροφή», αλλά δημιουργεί μια διαλεκτική σχέση με την ιστορία, μέσα σε ένα ξεχωριστό ζωγραφικό «χώρο», που έχει "παρουσία", δίνει εικόνα στο κείμενο και το σχολιάζει με το δικό του τρόπο.
Μύθος ή ιστορία;
Τι είναι όμως αυτό που κυριαρχεί στο νέο εγχείρημα της Μαρίας Παπανικολάου που αποφάσισε όχι απλά να μεταφράσει αλλά να μεταφέρει με το δικό της τρόπο ένα κείμενο του 2ου αι. στον 21ο αι. Μύθος ή ιστορία; Που τελειώνει το ένα και που αρχίζει το άλλο; Το όλο ερώτημα που τίθεται όταν διαβάζεις ένα μυθιστόρημα κυρίως επιστημονικής φαντασίας. Δηλαδή το εξωπραγματικό είναι τελικά μύθος, ή μια καμουφλαρισμένη ιστορία; Είναι κάτι αντίστοιχο σ’ έναν άλλο τομέα βεβαίως με το πώς ορίζεται το ηθικό και το ανήθικο σε διαφορετικές εποχές, η αλήθεια ή το ψέμα, τα κατά συνθήκη ψευδώς ορθά ή ανορθόδοξα (ας μην ξεχνάμε τη δίκη του Γαλιλαίου για το αν η γη γυρίζει).
Το ταξίδι στη Σελήνη ας πούμε του Ιουλίου Βερν είναι ένα κλασσικό μυθιστόρημα του είδους αυτού για την εποχή του. Σήμερα όμως το αντικείμενο που διαπραγματεύεται είναι ένα αναμφισβήτητο γεγονός που κάλλιστα θα κατέτασσες σε μια ρεαλιστικού τύπου λογοτεχνία ή ακόμη σ’ ένα τυπικό δείγμα δημοσιογραφικού ρεπορτάζ του διεθνούς τύπου.
«Φανταστικός ρεαλισμός»
Η φαντασία του χθες μπορεί να εξελιχθεί στην ιστορία του σήμερα. Δεν είχαν άδικο οι φοιτητές του Μάη του ’68 στη Γαλλία , όταν στις διαδηλώσεις τους κυριαρχούσε το σύνθημα «η φαντασία στην εξουσία» . Πολλές φορές η φαντασία του συγγραφέα αποδεικνύεται προφητεία για το μέλλον. Κάπου εδώ λοιπόν αιώνες πριν από τους γνωστούς νεότερους συγγραφείς που καταπιάστηκαν με το είδος αυτό ((βλπ. Χενρι Φιλτινγκ και Τζοναθαν Σουιφτ, με το έργο «Τα ταξίδια του Γκιουλιβερ» ή «Το ταξίδι από τη γη στη Σελήνη / Ταξίδι στο Κέντρο της γης) εμφανίζεται ως πρωτοπόρος του είδους τον 2ο αιώνα μχ ο Λουκιανός και η «Αληθινή Ιστορία» του.
Περί Λουκιανού
Ο Λουκιανός γεννήθηκε τον 2ο αιώνα μχ στα Σαμόσατα της Συρίας στο χρυσό αιώνα της Ρωμαϊκής εποχής την εποχή του αυτοκράτορα Αδριανού, όπου η οικονομία, η τέχνη και ο πολιτισμός έκαναν παράλληλη πορεία ανόδου . Ασχολήθηκε με τη ρητορική , τη συγγραφή (έγραψε τα έργα του στα Ελληνικά –αττική διάλεκτο), τη φιλοσοφία, ενώ εργάστηκε και στο δικαστικό κλάδο. Έγραψε 82 έργα και είναι ο πατέρας του σατυρικού διαλόγου. Από τα πλέον χαρακτηριστικά του έργα ο Τϊμων ο Μισάνθρωπος .
Η Αληθινή Ιστορία του Λουκιανού
Το φανταστικό ταξίδι της Αληθινής Ιστορίας είναι ένα πρωτοποριακό έργο του, που άνοιξε τον δρόμο στην λογοτεχνία του φανταστικού. Θα μπορούσαμε να πούμε (με τα δεδομένα που έχουμε πως είναι το πρώτο μυθιστόρημα επιστημονικής φαντασίας το οποίο γράφτηκε και περιγράφει ένα φανταστικό ταξίδι πενήντα νέων ανθρώπων με καράβι για το άγνωστο και την περιπέτεια. Στο ταξίδι αυτό θα γνωρίσουν νέους τόπους, θα εκτοξευτούν στη σελήνη, θα γυρίσουν στη γη όπου θα τους καταπιεί ένα κήτος και θα φτάσουν ως τον Παράδεισο, την κόλαση και ακόμα παραπέρα σε τόπους απίστευτους και φανταστικούς. Η Μαρία Παπανικολάου με τη μετάφραση της αποδίδει με το δικό της τρόπο, που απέκτησε και μέσα από την πολύχρονη ενασχόλησή της με την αφήγηση, το κείμενο του Λουκιανού δημιουργώντας ένα άψογο αποτέλεσμα που απολαμβάνεις μέχρι και την τελευταία του λέξη. Δεν ομιλώ σαν κριτικός λογοτεχνίας (πολιτικές επιστήμες έχω σπουδάσει) αλλά κυρίως σαν αναγνώστης χρόνων και βεβαίως ως βιβλιοπώλης. Γιατί κακά τα ψέματα, η μετάφραση είναι το διαβατήριο για να αγαπήσει ο αναγνώστης ή και να μισήσει ακόμη (γιατί όχι) ένα έργο.
Η μετάφραση ως μετρονόμος του κειμένου
Στην ουσία μέσα από τη μετάφραση γεννιέται ας μου επιτραπεί ένα «νέο έργο» που αναβαπτίζεται, ανανεώνεται και αναπροσαρμόζεται στα δεδομένα της εποχής. Οι συσχετισμοί είναι τόσο λεπτοί που μια λέξη έχει τη δύναμη να αποτρέψει το νόημα όλου του κειμένου (μια λέξη σε σκοτώνει ή σε αναγεννά).
Το ίδιο συμβαίνει στο θέατρο, στον κινηματογράφο… Ας μην ξεχνάμε τις μοναδικές μεταφράσεις των Ρώσων κλασσικών από τον Αρη Αλεξάνδρου, όπως επίσης τις μεταφράσεις των μεγάλων μας ποιητών Σεφέρη, Ελύτη, Ρίτσου, Βάρναλη, που τους οδήγησαν τους μεν δυο πρώτους στο Νομπελ τους δύο δεύτερους στο βραβείο Λένιν. Ας μην πούμε για τον Καζαντζάκη και παγκοσμίως αγαπητό από τη σωστή μεταφορά των έργων του. Η μετάφραση λοιπόν. Το νέο εγχείρημα της Μαρίας Παπανικολάου είναι μια ακόμη απόπειρα (επιτυχής εκ του αποτελέσματος) σ ένα ταξίδι προς την Καβαφική Ιθάκη της συγγραφής, της δημιουργίας, και της ολοκλήρωσης ενός πολύχρονου δικού της αγώνα μέσα σε πραγματικά δύσκολες συνθήκες σε μια Ελληνική επαρχία εγκαταλελειμμένη πολιτιστικά από την κεντρική εξουσία που βγάζει κραυγή αγωνίας και απόγνωσης βρίσκοντας διέξοδο στη φαντασία ενός ταξιδιού και ενός διαστρικού πολέμου με θεόρατα εξωγήινα πλάσματα μέσα από μια μετάφραση που τιμά τον δημιουργό και δικαιολογεί την έως τώρα πορεία της.
Τα βιβλία της Μαρίας Παπανικολάου
Βιογραφικο
Μαρία Παπανικολάου
Η Μαρία Παπανικολάου, σπούδασε Ιστορία (MA, Social & Cultural History, Leeds Becket University, UK) και Δημοσιογραφία (ΑΚΠΕΣ). Εργάστηκε ως δημοσιογράφος και στη συνέχεια στο χώρο των εκδόσεων βιβλίων για πάνω από 20 χρόνια. Διαδοχικά στις εκδόσεις: Ελληνικά Γράμματα, Ίνδικτος, Μεταίχμιο, Αερόστατο και Μίνωας. Το 2004 γνώρισε την προφορική αφήγηση με δάσκαλο το Στέλιο Πελασγό. Τα τελευταία χρόνια εργάζεται στο σχεδιασμό και την υλοποίηση Εκπαιδευτικών Προγραμμάτων για σχολεία από μουσεία, βιβλιοθήκες και εκπαιδευτικούς οργανισμούς.
Έχει γράψει πλήθος άρθρων για εφημερίδες και περιοδικά ενώ κυκλοφορούν δυο βιβλία της: «Η απίστευτη ιστορία του θεού Διόνυσου», εκδόσεις Οσελότος, «Το παλάτι του Ήλιου», εκδόσεις Καλέντης, Λουκιανού - Αληθινή Ιστορία, Απόδοση-Μετάφραση Μαρία Παπανικολάου, εκδόσεις Polaris
Ηλίας Κασσελάς
Ο Ηλίας Κασσελάς είναι ζωγράφος. Το 2006 εισήχθη στο Τμήμα Εικαστικών και Εφαρμοσμένων Τεχνών του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας, με έδρα τη Φλώρινα. Στην διάρκεια της φοίτησης του παρακολούθησε το Εργαστήριο Πολυμέσων για ένα χρόνο, με δάσκαλο το Βασίλη Μπούζα, και στη συνέχεια το Δεύτερο Εργαστήριο Ζωγραφικής με δάσκαλο τον Γιάννη Καστρίτση, από το οποίο και αποφοίτησε το 2011. Έκτοτε έχει συμμετάσχει σε αρκετές ομαδικές εκθέσεις σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη, ενώ το 2013 πραγματοποιήθηκε και η πρώτη του ατομική έκθεση στη γκαλερί "Καπλανών 5" στο Κολωνάκι. Έργα του βρίσκονται σε ιδιωτικές συλλογές στην Ελλάδα. Εικονογράφησε την Αληθινή Ιστορία του Λουκιανού, που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Polaris.
ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΗΣ ΜΑΡΙΑΣ ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΑΟΥ ΣΤΟΝ ΤΕΛΗ ΚΑΛΛΗ
ΕΡΩΤΗΣΗ: Ποιο ήταν το αγαπημένο σου παραμύθι στα παιδικά σου χρόνια. Με ποιόν ήρωα ή ηρωίδα είχες ταυτιστεί. Ποιοι συγγραφείς υπήρξαν αγαπημένοι σου και ποιοι θεωρείς ότι έχουν επηρεάσει τη γραφή σου;
ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Από πολύ μικρή διάβαζα πολλά βιβλία. Τότε ήταν και η βασική μας ενασχόληση, πέρα από το παιχνίδι αλλά και το βασικό δώρο μας σε γενέθλια και γιορτές. Μου άρεσε και μου αρέσει το διάβασμα.
Θα πω όλα τα κλασσικά «Η Αλίκη στη χώρα των θαυμάτων», «Τα ταξίδια του Γκιούλιβερ», τα βιβλία του Ιούλιου Βερν… Πολύ Μενέλαο Λουντέμη, Άλκη Ζέη, Ζωρζ Σαρρή … Μετά Ρώσους συγγραφείς, αλλά και Δουμά, γενικά πολύ κλασσική λογοτεχνία… Όμως η στιγμή που πραγματικά αισθάνθηκα να γίνεται ένας μικρός σεισμός μέσα μου ήταν τα βιβλία του Νίκου Καζαντζάκη. Εκείνη την εποχή στην εφηβεία μου γνώρισα και ξεχώρισα και τον Λουκιανό. Διάβασα πραγματικά πολύ λογοτεχνία μέχρι τα 30 μου. Μετά θα πω την αλήθεια με συνεπήραν άλλα αναγνώσματα, κυρίως ιστορία, ανθρωπολογία και λαογραφία. Επομένως νομίζω όχι είναι πολύ μεγάλη η χρονική απόσταση για να θεωρώ πως έχω επηρεαστεί από κάποιο συγγραφέα. Έχω επηρεαστεί όμως πολύ από την επαφή και την έρευνά μου με τα παραμύθια και τη λαϊκή παράδοση της προφορικότητας.
ΕΡΩΤΗΣΗ: Τι είναι αυτό που σε οδήγησε τα τελευταία χρόνια να ακολουθήσεις τη συγγραφή βιβλίων και ιδιαίτερα την παιδική λογοτεχνία; Συνέβαλε σε αυτό ο ερχομός του δικού σου ευφυούς και καλοσυνάτου Κωνσταντίνου ή ήταν κάτι το ανεξάρτητο ως διαδικασία;
ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Ο ερχομός του Κωνσταντίνου μου, άλλαξε τα πάντα. Ήταν η αφορμή για τη μεγάλη απόφαση να αλλάξουμε τη ζωή μας και να φύγουμε από την Αθήνα. Να ζήσουμε μια καλύτερη ζωή. Όμως στη συγγραφή όχι, δεν έπαιξε ρόλο. Ρόλο έπαιξε ο άπειρος χρόνος που είχα ξαφνικά. Από μια ζωή γεμάτη με ώρες δουλειάς, μετακινήσεων και φροντίδας ήρθα σε μια αργή, ήπια πραγματικότητα. Ο χρόνος είναι πολύτιμο δώρο για τους συγγραφείς. Έτσι ξεκίνησα να γράφω.
Η βάση μου είναι ο μύθος και το λαϊκό παραδοσιακό παραμύθι, αυτά με ενέπνευσαν να γράψω.
ΕΡΩΤΗΣΗ: Γνωρίζοντας καλά το χώρο του βιβλίου μιας και έχεις εργαστεί για χρόνια στα «Ελληνικά Γράμματα», το «Μεταίχμιο», την «Ινδικτο», το «Μίνωα» και άλλους εκδότες, ποιο είναι θεωρείς το μέλλον του βιβλίου; Τα ηλεκτρονικά μέσα και η ψηφιοποίηση των βιβλίων είναι ένα εμπόδιο ή μια νέα πύλη σε κάτι εντελώς καινούργιο σε σχέση με τον τρόπο που ο αναγνώστης του παρελθόντος εκλάμβανε την ανάγνωση;
ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Είναι μια πολύ ωραία ερώτηση. Όπως λέω και στην εισαγωγή του βιβλίου «Οι άνθρωποι αγαπούν τις ιστορίες» και όσο υπάρχουν άνθρωποι θα υπάρχουν και ιστορίες, παραμύθια, βιβλία, θέατρο, κινηματογράφος, ζωγραφική… Με κάθε τρόπο θα προσπαθούν οι άνθρωποι να καταγράφουν ιστορίες και να καταναλώνουν όλο και περισσότερες. Είναι στη φύση μας. Θεωρώ πως τα ηλεκτρονικά μέσα θα αλλάξουν το προφίλ της ανάγνωσης αλλά όχι το βασικό της νόημα. Είμαι υπερ των αλλαγών αν και θεωρώ ότι θα είναι παράλληλες και αργές γιατί ο άνθρωπος δεν αλλάζει εύκολα τις συνήθειες που του δίνουν ευχαρίστηση, το φαγητό, το χορό, τη μουσική, τον έρωτα ή το διάβασμα… Θα αλλάξουν πολλά αλλά θα γίνουν αργά και παράλληλα με τις παλιές συνήθειες. Το βασικό είναι να μείνει η ουσία που είναι το διάβασμα. Η συνήθεια να διαβάζουμε βιβλία!
ΕΡΩΤΗΣΗ: Αποφάσισες να μοιραστείς τη ζωή σου μ έναν αξιόλογο άνθρωπο Νεμεάτη στην καταγωγή και να απαρνηθείς ως ένα σημείο την Αθήνα που στην ουσία υπήρξε ο φυσικός σου χώρος, όπου δρούσες και δημιουργούσες. Μετά από αρκετά χρόνια πλέον ζωής στην επαρχία και ιδιαίτερα στην Νεμέα ποιες είναι οι σκέψεις, τα όνειρα και οι προβληματισμοί σου απ’ αυτή σου τη διαδρομή στην Ελληνική περιφέρεια; Τι κρατάς και τι θα ήθελες να αλλάξεις;
ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Ναι είναι αλήθεια όσα εντοπίζετε. Νόμιζα πως θα ήταν πιο εύκολα τα πράγματα… Ήρθα με κέφι και πολλή φόρα αλλά αυτό δεν ήταν αρκετό. Κατάλαβα γρήγορα ότι ο τόπος έχει τους δικούς του ρυθμούς και εγώ έπρεπε να τους σεβαστώ. Υπαναχώρησα γρήγορα χωρίς να πιέζω καταστάσεις. Τώρα περιμένω να μου ζητηθεί η βοήθεια και αν μπορώ να τη δώσω με αγάπη και φροντίδα. Υπάρχουν πολλά ζητήματα… πολιτισμός δεν είναι μόνο οι δράσεις ή οι ιδέες για συναυλίες, παραστάσεις ή πανηγύρια (τα οποία λατρεύω), πολιτισμός είναι η συνήθειά σου να καταναλώνεις τέχνη, όλες τις μορφές… αν αυτή τη συνήθεια δεν την έχεις τότε δεν έχεις καν την ανάγκη να βλέπεις τον πολιτισμό να υπάρχει. Ζεις τη ζωή σου με συγκεκριμένο πρόγραμμα και με τα απολύτως απαραίτητα πολιτιστικά αγαθά και αυτοί οι λίγοι που έχουν μεγαλύτερες ανάγκες πολιτισμού αναζητούν να τις καλύψουν περιφερειακά ή και στην πρωτεύουσα που δεν είναι τόσο μακριά… Δεν θέλω να αλλάξω κάτι. Ο κάθε άνθρωπος αποφασίζει τι χρειάζεται για να ζήσει. Ο πολιτισμός προτείνει μια πιο ουσιαστική ζωή μέσα από την τέχνη, την αισθητική και την ευγένεια. Οστις επιθυμεί ακολουθεί!
ΕΡΩΤΗΣΗ: Ποια είναι τα επόμενα σχέδιά σου; Έχεις στο συρτάρι σου υλικό για το επόμενο βιβλίο ή έχεις κάτι έτοιμο προς έκδοση;
ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Θέλω να ευχαριστηθώ την έκδοση της Αληθινής Ιστορίας. Είναι η σειρά της τώρα. Δουλέψαμε πολύ σκληρά με τον Ηλία τον Κασσελά, τον ζωγράφο που έφτιαξε τις εικόνες του βιβλίου. Και εγώ δούλεψα σκληρά για το κείμενο. Τώρα χρειάζεται χρόνος. Σχέδια υπάρχουν ίσως υπάρχουν και κάποια πράγματα στο συρτάρι… όμως δεν είναι τώρα η ώρα τους…
ΕΡΩΤΗΣΗ: Τελικά πιστεύεις πως αυτός ο κόσμος μπορεί να γίνει καλύτερος τουλάχιστον μέσα από το ταξίδι της ανάγνωσης ενός βιβλίου, διαψεύδοντας τον μεγάλο μας ποιητή Γκάτσο όταν έγραφε «Κεμάλ, αυτός ο κόσμος δεν πρόκειται να αλλάξει ποτέ;»
ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Είμαι φύσει και θέσει αισιόδοξος άνθρωπος. Βλέπω το καλό στα πράγματα. Το βιβλίο και γενικά η τέχνη προσανατολίζει τον άνθρωπο θετικά! Τον κάνει να βλέπει τη μεγάλη εικόνα. Καθησυχάζει τους φόβους και εμπνέει τη δημιουργικότητα. Αυτό κάνει και το διάβασμα, οπότε το χρειαζόμαστε. Υπάρχουν άπειρα αναγνώσματα και υπέροχοι συγγραφείς και ξένοι και Έλληνες. Σε κάποια πράγματα όμως, όχι ο κόσμος δεν θα αλλάξει εύκολα, το γνωρίζω πια καλά αυτό. Μπορούμε όμως να αλλάξουμε εμείς. Με ό,τι μπορεί να σημαίνει αυτό.
Α.Γ. Καλλής: Αγαπητή μου Μαρία θέλω πραγματικά να σ ευχαριστήσω και να σου ευχηθώ κάθε καλό στη συγγραφική και όχι μόνο πορεία σου. Επίσης, να ευχηθώ η ανοδική δική σου πορεία στα γραμματα να συμπαρασύρει την πορεία ενός τόπου ταυτισμένου με το μύθο και την ιστορία και τον πολιτισμό 3000 χρόνων.
Καλό ταξίδι στην «Αληθινή Ιστορία».
