Μαρίνα Αλεξανδρή
Το προσχέδιο προϋπολογισμού του 2021, που κατέθεσε σήμερα στην Βουλή ο Χρήστος Σταϊκούρας, χαρακτηρίζεται από τρία στοιχεία.
Το ένα είναι η υπεραισιοδοξία του (μια υπεραισιοδοξία, που η δημοσιονομική και τεχνοκρατική της βάση δεν προκύπτει από το ίδιο το προσχέδιο). Το δεύτερο είναι το, μάλλον ασύνηθες, μοντέλο της… κυμαινόμενης ανάπτυξης: Το προσχέδιο περιλαμβάνει… τρία σενάρια για τo AEΠ το 2021. Το δυσμενές σενάριο προβλέπει αύξηση του ΑΕΠ από 4,5% έως 5%. Το βασικό σενάριο χωρίζεται στα… δύο, καθώς προβλέπει «κυμαινόμενη» ανάπτυξη – ήτοι, αύξηση του ΑΕΠ από 5,5% έως 7,5%, αναλόγως του πώς θα εξελιχθεί η πανδημία και του πότε θα φθάσουν στην Ελλάδα και πότε θα αξιοποιηθούν τα κονδύλια του Ταμείου Ανάκαμψης.
Το τρίτο στοιχείο είναι η «υπόγεια» επιστροφή στην δημοσιονομική προσαρμογή: Ο στόχος για το έλλειμμα μπαίνει στο 1% του ΑΕΠ, τα έσοδα από φόρους είναι αυξημένα και οι δαπάνες, ειδικά σε ό,τι αφορά τα μέτρα στήριξης όσων πλήττονται από την πανδημία, είναι μειωμένες.
Σε ό,τι αφορά το σενάριο περί ανάπτυξης 7,5%, ενδεικτική της απουσίας ρεαλισμού είναι η κριτική που ασκείται ακόμη και από το Ελληνικό Δημοσιονομικό Συμβούλιο. «Η πρόβλεψη αυτή», αναφέρει το Συμβούλιο, «είναι αισιόδοξη και βασίζεται σε ευνοϊκές παραδοχές για την πορεία της ιδιωτικής κατανάλωσης, του ακαθάριστου σχηματισμού παγίου κεφαλαίου, των εξαγωγών, του αποπληθωριστή, στην εκταμίευση επενδυτικών πόρων από το Ταμείο Ανάκαμψης της ΕΕ, καθώς και στα δημοσιονομικά μέτρα ενίσχυσης της οικονομίας γενικότερα και των εισοδημάτων ειδικότερα».
«Επιπρόσθετα», σημειώνει, «αποκλίνει αισθητά προς τα πάνω σε σχέση με τις αντίστοιχες προβλέψεις του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ) και του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου», ενώ προσθέτει, πως «η κρίσιμη παραδοχή του προσχεδίου είναι, ότι το επιδημιολογικό φαινόμενο θα παρουσιάσει σημαντική ύφεση, ειδικά μετά τον Απρίλιο του 2021, και δεν θα απαιτηθούν δραστικού τύπου περιορισμοί στην κοινωνική και οικονομική δραστηριότητα σε περιφερειακό και εθνικό επίπεδο».
Το Δημοσιονομικό Συμβούλιο εκφράζει έμμεσες επιφυλάξεις και για το τελικό ποσοστό της φετινής ύφεσης, το οποίο το υπουργείο Οικονομικών τοποθετεί στο 8,2%. «Οι ρυθμοί μεταβολής», παρατηρεί, «του 2020 βασίζονται σε στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ για το α’ και β’ τρίμηνο του έτους και προβλέψεις για το β΄ εξάμηνο, και συνεπώς δεν αποτυπώνουν τη σημαντική κάμψη των τουριστικών εισπράξεων».
Στο φορολογικό σκέλος, ο προϋπολογισμός προβλέπει αυξημένα έσοδα κατά 3,5 δισ. ευρώ. Πέραν της γενικόλογης εκτίμησης ότι η ανάκαμψη θα τονώσει τα κρατικά ταμεία, διαπιστώνεται μεταξύ άλλων αύξηση 3,537 δις ευρώ στους φόρους επί αγαθών και υπηρεσιών, αύξηση κατά 51 εκατομμύρια στους φόρους και τους δασμούς επί εισαγωγών , αύξηση 1,256 δις. ευρώ στα έσοδα από τον φόρο εισοδήματος, καθώς και αύξηση 76 εκατομμυρίων ευρώ στους φόρους κεφαλαίου.
Στο σκέλος των δαπανών, εμφανίζονται σημαντικά μειωμένες σε σχέση με εφέτος οι απ΄ευθείας μεταβιβάσεις, δηλαδή οι δαπάνες για τα μέτρα στήριξης όσων πλήττονται από την πανδημία. Συνολικά, οι κρατικές δαπάνες είναι μειωμένες κατά σχεδόν 5 δισ. ευρώ σε σχέση με το 2020. Οι δαπάνες μεταβιβάσεων αναμένεται να κινηθούν το 2020 στα 36,596 δισ. ευρώ, ενώ την επόμενη χρονιά προβλέπεται να υποχωρήσουν στα 30,085 δισ. ευρώ.
Πρόκειται για τις δαπάνες που περιλαμβάνουν επιχορηγήσεις και αποδόσεις σε υποτομείς της Γενικής Κυβέρνησης, όπως ΟΤΑ και νοσοκομεία, καθώς και σε φορείς εκτός Γενικής Κυβέρνησης, οργανισμούς του εξωτερικού και στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Επίσης, περιλαμβάνουν τις επιχορηγήσεις για επενδύσεις, τις καταπτώσεις εγγυήσεων, τις αναλήψεις χρεών φορέων Γενικής Κυβέρνησης, καθώς και τις αποζημιώσεις λόγω δικαστικών αποφάσεων.
Μεταξύ των μέτρων για την αντιμετώπιση της πανδημίας, που αποτυπώνονται στην κατηγορία των μεταβιβάσεων, είναι η αποζημίωση ειδικού σκοπού ύψους 534 ευρώ σε μηναία βάση των εργαζομένων σε αναστολή, το έκτακτο επίδομα ύψους 600 ευρώ σε έξι επιστημονικούς κλάδους(οικονομολόγους/ λογιστές, μηχανικούς, δικηγόρους, ιατρούς, εκπαιδευτικούς και ερευνητές), η κάλυψη των ασφαλιστικών εισφορών εργαζομένων σε αναστολή, το πρόγραμμα ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ και η επιστρεπτέα προκαταβολή.
