Κομπανιέρο Πιτσιρίκο,
Στη χώρα μας γίνεται συχνά αναφορά από τα ΜΜΕ, στο θαύμα της Ιρλανδίας ή της Πορτογαλίας.
Μιλάνε για θαύματα σε δυο χώρες, όπου στην πρώτη μετανάστευσε το 8% του πληθυσμού της και στην δεύτερη οι εξώσεις έχουν πάρει δραματικές διαστάσεις, ενώ το ιδιωτικό χρέος έχει κυριολεκτικά απογειωθεί.
Δεν μιλάνε όμως ποτέ για την Ισλανδία και η εξήγηση είναι πολύ απλή.
Δεν είναι υπέρ των συμφερόντων των αφεντικών τους, να μάθουμε τι έκανε η Ισλανδία, όταν βρέθηκε στην ίδια θέση με μας (βασικά βρέθηκε σε ακόμα χειρότερη, αλλά μικρή σημασία έχει αυτό).
Θα προσπαθήσω να πω κάποια πράγματα, χωρίς βέβαια να μπορώ να τα καλύψω όλα.
Προσπάθησα, επίσης, να τα περιορίσω, αλλά δεν μπορώ να αφιερώσω πολύ ώρα σε ένα κείμενο, οπότε ζητώ συγγνώμη αν είναι δύσπεπτο.
Α) Η μεγάλη ιστορία:
Το ιδιωτικό χρέος στην Ισλανδία έφτασε στο δυσθεώρητο 200% του ΑΕΠ της το 2003.
Ακόμα και τα επόμενα χρόνια, η φρενίτιδα των Ισλανδών ήταν μνημειώδης.
Μέχρι που φτάσαμε στην παγκόσμια οικονομική κρίση, η οποία χτύπησε και την Ισλανδία το 2008.
Εκείνη την στιγμή, οι τρεις μεγαλύτερες, πλήρως ιδιωτικοποιημένες, ισλανδικές τράπεζες (Kaupthing, Landsbanki, Glitnir) καλούνταν να διαχειριστούν χρέος που υπέρβαινε το 900% του ΑΕΠ.
Η κεντρική τράπεζα της Ισλανδίας αδυνατούσε να συνεισφέρει με ενέσεις ρευστότητας, για να καλύψει μια τέτοια φούσκα.
Το δημόσιο χρέος ήταν επίσης αρκετά ανεβασμένο, καθώς είχε πάει σε ένα χρόνο από το 30% στο 90% (μην ξεχνάμε, ότι η Ελλάδα μπήκε στο μνημόνιο έχοντας χρέος 120% του ΑΕΠ της, ενώ η Ιρλανδία με 85% περίπου).
Για πρώτη φορά στην παγκόσμια ιστορία κατέρρευσε μια χώρα με πιστοληπτική ικανότητα ΑΑΑ.
Την ίδια περίοδο, εθνικοποιείται η τρίτη μεγαλύτερη τράπεζα της χώρας, η Glitnir, με αντίτιμο 600 εκατομμύρια ευρώ παρακαλώ (το ΑΕΠ της χώρας ήταν περίπου 9 δισ.), προφανώς με σκοπό να μεταβιβαστεί κάποια στιγμή το χρέος της στον ισλανδικό λαό.
Οι άλλες δυο τράπεζες κατέστη αδύνατο να εθνικοποιηθούν, οπότε αποφασίστηκε αντί της εθνικοποίησης τους να προχωρήσουν τελικά στην εκκαθάριση τους τον Οκτώβριο του 2008.
Δηλαδή, οι Ισλανδοί εκκαθάρισαν την παλιά χρεοκοπημένη τράπεζα, αγοράζοντας ουσιαστικά μόνο τις καταθέσεις που διατηρούσαν οι πολίτες σε αυτήν και ελάχιστα άλλα υγιή περουσιακά στοιχεία.
Δημιούργησαν μια καλή τράπεζα και μια κακή, όπως έκαναν οι Σουηδοί το 1992.
Οπότε τα τοξικά ομόλογα και δάνεια δεν θα τα μετέφεραν στις νέες τράπεζες.
Αυτό απογείωσε το δημόσιο χρέος, καθώς χρειάστηκαν 8 δισ. ευρώ για την ανακεφαλαιοποίηση (προσβλητικός όρος αν τη συγκρίνεις με τις αντίστοιχες στην Ελλάδα).
Επιβλήθηκαν capital controls (που είναι μέχρι σήμερα ενεργά), ενώ 500.000 ξένοι πελάτες των τριών τραπεζών (δηλαδή που ζούσαν εκτός Ισλανδίας), έχασαν τις επενδύσεις τους.
Μέσα σε μια νύχτα η ισλανδική κορώνα απώλεσε το 85% της αξίας της.
Το δε δημόσιο έλλειμμα της χώρας ήταν στο 10%.
‘Εκλεισε το χρηματιστήριο, ενώ η χώρα κήρυξε πτώχευση.
Να πούμε σε αυτό το σημείο, πως η φούσκα της Ισλανδίας ήταν τέτοια, που έφτασε, το 2005 να έχει το μεγαλύτερο ιδιωτικό χρέος στον κόσμο, ενώ οι 15 εισηγμένες στο χρηματιστήριο εταιρείες είχαν αυξήσει την αξία τους 7 φορές από το 2004 ως το 2008.
Ο κόσμος δανειζόταν σαν τρελός.
‘Ηταν δηλαδή πάρα πολύ εύκολο, να τους κάνουν, να νοιώσουν συνυπεύθυνοι για το δράμα που τους επιφύλασσαν, δηλαδή να νοιώσουν, ότι αυτοί έφταιγαν που οι τραπεζίτες έκαναν αλχημείες.
Σε αυτό το σημείο ζητήθηκε η συνδρομή του ΔΝΤ από την κυβέρνηση Χάαρντε.
Το ΔΝΤ πρότεινε στην Ισλανδία την παροχή δανείου 2,5 δισ. ευρώ, το οποίο σύναψε η κυβέρνηση, ενώ πήραν και δεύτερο δάνειο -ανάλογης αξίας- από την Νορβηγία.
Επίσης, το ΔΝΤ έδωσε ένα σχέδιο «εξυγίανσης» της ισλανδικής οικονομίας, με περικοπές και μείωση των δημόσιων δαπανών και μείωση του ελλείμματος (είπατε κάτι;).
Εν μέσω τεράστιων κοινωνικών αντιδράσεων η κυβέρνηση του Χάαρντε παραιτήθηκε τον Ιανουάριο του 2009.
Η παραίτηση της κυβέρνησης και η κήρυξη πρόωρων εκλογών έφεραν στην κυβέρνηση έναν νέο συνασπισμό τον Απρίλιο του 2009.
Οι πιέσεις απ’ έξω είναι τώρα τρομακτικές.
Η Ολλανδία απειλεί ακόμα και με πολεμική σύρραξη (!!), ενώ οι ‘Αγγλοι ότι δεν θα αφήνουν τα ισλανδικά αλιευτικά σε χλωρό κλαρί.
Η ΕΕ ζητάει στην Ισλανδία μια σειρά από «μεταρρυθμίσεις», ώστε να γίνει σύντομα κράτος-μέλος της και μέσα στο μαντρί να είναι πιο ασφαλής απ’ ότι μόνη της εκεί έξω.
Το ΔΝΤ απειλεί ευθέως, ότι θα σηκωθεί να φύγει και ότι θα τους βρουν μεγάλες συμφορές, ενώ φτάνει στο σημείο να προβλέψει, ότι, αν η Ισλανδία δεν υπακούσει, τότε θα καταρρεύσει το ΑΕΠ της πάνω από 10% σε ένα έτος (τελικά κατέρρευσε 6% και μετά από δυο έτη είχε ανάπτυξη, γατάκια) και ότι θα κολυμπούσαν μαζικά οι Ισλανδοί προς τη Σκανδιναβία, για να γλιτώσουν.
Φτάνουμε μετά κόπων και βασάνων στις 28 Αυγούστου του 2009.
Το ισλανδικό κοινοβούλιο αποφασίζει την αποπληρωμή όλων των υποχρεώσεων που διέπουν τις τρεις συστημικές τράπεζες της χώρας προς Ολλανδία και Αγγλία.
Ο πρόεδρος Grimsson επικυρώνει την συμφωνία στις 2 Σεπτεμβρίου.
Το Δεκέμβριο του 2009 ψηφίζεται το νομοσχέδιο που ρυθμίζει τις υποχρεώσεις, σύμφωνα με το οποίο όλοι οι Ισλανδοί πολίτες θα επιβαρύνονταν μηνιαίως με 100 ευρώ περίπου και επιτόκιο 5,5% για 15 χρόνια.
Υπολόγισαν όμως χωρίς τον Ισλανδό ξενοδόχο.
Οι πολίτες ξεχύθηκαν και πάλι στους δρόμους, αρνούμενοι να πληρώσουν το χρέος των τραπεζών προς τα δυο κράτη -και όχι μόνο.
56.000 πολίτες σε μια χώρα 320 χιλιάδων υπογράφουν για τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος, αναγκάζοντας τον πρόεδρο Grimsson να μην επικυρώσει αυτή τη φορά το νόμο.
Οι πιέσεις τώρα γίνονται αφόρητες, σε σημείο που απειλείται η Ισλανδία μέχρι και με εξαφάνιση από το χάρτη.
Φτάνουν μέχρι το σημείο να τους πουν, πως, αν δεν υπογράψουν, τότε θα γίνουν η Κούβα του Βορρά!!
Το δημοψήφισμα γίνεται τον Μάρτιο του 2010 και με ποσοστό 93% οι πολίτες αρνούνται να υιοθετήσουν τις αποφάσεις του κοινοβουλίου τους.
Αποφασίζεται η παραδειγματική τιμωρία των υπεύθυνων της κρίσης.
Συντάσσεται νέο σύνταγμα, από μια 25μελή επιτροπή που σχηματίστηκε μεταξύ 522 υποψηφίων, που είχαν επιλεχθεί από τουλάχιστον 30 πολίτες.
Δικάζεται ο πρώην πρωθυπουργός Χάαρντε.
26 τραπεζίτες τιμωρούνται με 74 χρόνια συνολικής φυλάκισης.
Αυξάνονται οι κοινωνικές δαπάνες, δίνονται επιδόματα σε όλο και περισσότερους πολίτες, αυξάνεται ο κατώτατος μισθός και εκκαθαρίζονται οι τρεις μεγάλες τράπεζες της χώρας, ενώ διαγράφεται πάνω από το 1/3 των χρεών των ισλανδικών νοικοκυριών.
Η Ισλανδία φτάνει να είναι 5η στο δείκτη ευτυχίας, κάτω μόνο από τις σκανδιναβικές χώρες και τη Δανία.
Τον Μάρτιο του 2015 αποσύρει μόνη της την υποψηφιότητα για ένταξη στην ΕΕ.
Β) Η σύντομη ιστορία και οι αναπόφευκτες συγκρίσεις:
Η Ισλανδία, λοιπόν, βρέθηκε στη δίνη της μεγαλύτερης παγκόσμιας οικονομικής κρίσης το 2007-8, όταν και «έσκασαν» οι τρεις μεγαλύτερες τράπεζες της, ελέω του χρέους που διαχειρίζονταν και το οποίο ξεπερνούσε πάνω από 6 φορές το ετήσιο ΑΕΠ της χώρας.
Ο κυβερνητικός συνασπισμός του Χάαρντε προετοιμάζει τη χώρα για την υπογραφή μνημονίου με το ΔΝΤ και την ΕΕ, η οποία θέλει να συμπεριλάβει την Ισλανδία στην «οικογένεια» της.
Οι άμεσα θιγόμενες (λόγω του χρέους της Ισλανδίας προς τράπεζες τους) Αγγλία και Ολλανδία απειλούν το νησιωτικό κράτος να συμμορφωθεί.
Η πρώτη ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών απογειώνει το δημόσιο χρέος από το 30% στο 70% του ΑΕΠ.
Η Ελλάδα, απειλούμενη από τις γερμανικές και γαλλικές τράπεζες (μέσω των κυβερνήσεων τους), υποτάσσεται στις ίδιες προσταγές και δίνει το δικαίωμα στο ΔΝΤ να αγοράσει το χρέος της (μπαίνοντας σε μνημόνιο), ενώ μοιράζει δισ. στις τράπεζες μην και πέσουν οι καημένες.
Οι Ισλανδοί αρνούνται να συμμορφωθούν και κατεβάζουν δυο κυβερνήσεις σε 11 μήνες, διώχνοντας χιλιάδες τουρίστες από τη χώρα (sic).
Τελικά, η χώρα τους δεν υπογράφει και, παρά τις πολεμικές απειλές, διαγράφει μονομερώς μεγάλο μέρος από το εξωτερικό χρέος των τραπεζών της, αρνείται να μπει στην ΕΕ και μοιράζει μισθούς και συντάξεις στους τεμπελχανάδες Ισλανδούς.
Αυτή τη στιγμή η Ισλανδία έχει την μεγαλύτερη ανάπτυξη στην Ευρώπη (4%), ενώ υπέφερε πολύ λιγότερο μέσω της ανυπακοής, από την Ελλάδα που κάνει ό,τι της λένε.
Μέχρι που ξεχρέωσε, το 2011, το δάνειο που σύναψε ο Χάαρντε με το ΔΝΤ.
Η ανεργία της είναι στο 3%, ηλίθιε και μειώνεται συνεχώς και πες μου τώρα πόσο είναι η δικιά μας.
Γ) Το συμπέρασμα:
Οι 320.000 κάτοικοι μια χώρας με τεράστιες εισαγωγές, καθώς η αυτάρκειά της είναι λιγότερη από 7% (έχει μόνο ψάρια, γεωθερμία και αλουμίνιο), αντιστάθηκαν σε ΔΝΤ, ΕΕ, Αγγλία και Ολλανδία και αρνήθηκαν να πληρώσουν εκείνοι το χρέος των ιδιωτικών τους τραπεζών.
Πόνεσαν λίγο και ατενίζουν με μεγαλύτερη ελπίδα το μέλλον.
Το χρέος τους μειώνεται τώρα συνεχώς, ενώ αυξάνονται συνεχώς οι κοινωνικές παροχές.
Μιλάμε επίσης για μια χώρα που εφαρμόζει νεοφιλελεύθερες πρακτικές από το 1980, αλλά παρ’ όλα αυτά είναι πολύ δημοκρατικότερη αυτή τη στιγμή, απ’ ότι η Ελλάδα.
Οι Ισλανδοί, ουσιαστικά, δεν εφάρμοσαν παρά φιλελεύθερες πρακτικές, δηλαδή ούτε επανάσταση έκαναν ούτε έριξαν τον καπιταλισμό.
Απλά, έβαλαν τα δικά τους συμφέροντα πάνω από εκείνα των τραπεζιτών και τους κέρδισαν στο ίδιο τους το γήπεδο, απαιτώντας παράλληλα δικαιοσύνη.
Η Ελλάδα, μια χώρα τίγκα στους φιλελεύθερους (sic), με αυτάρκεια που ξεπερνάει το 95% (παράγει σχεδόν τα πάντα) υποτάχθηκε πλήρως σε ΔΝΤ, ΕΕ, Γαλλία και Γερμανία.
Το χρέος της έχει απογειωθεί από 120% σε πάνω απο 180%, οι μισθοί και οι συντάξεις υποχωρούν συνεχώς, ενώ πάμε σε τρίτο μνημόνιο φέτος και σε τέταρτο του χρόνου.
Η ανεργία είναι στο 30% και η οικονομική καταστροφή είναι ανάλογη με εκείνη, που υποτίθεται ότι θα παθαίναμε, αν πηγαίναμε σε ρήξη με τους δανειστές.
Ελάτε, δεν θέλει πολύ μυαλό να καταλάβεις, τι έγινε στην Ελλάδα, όταν βλέπεις τι έγινε στην Ισλανδία.
Η Ελλάδα απειλήθηκε με πόλεμο, αποκλεισμό (όπως οι Ισλανδοί) από τους Γερμανούς και τους Γάλλους, που δεν ήθελαν να δούνε τις τράπεζές τους να χάνουν, όσα έχασαν οι αγγλικές και οι ολλανδικές από τους Ισλανδούς.
Η Ελλάδα αντί να εκκαθαρίσει τις τράπεζες, αποφάσισε να τις σώσει (αν το έκανε η Ισλανδία θα έδινε 11 φορές το ΑΕΠ της), μετακυλώντας τα χρέη τους στους πολίτες.
Το ΔΝΤ και η ΕΕ αγόρασαν το ελληνικό χρέος δημιουργώντας μια πελατειακή σχέση· ψέμματα, μια αποικιακή.
Από εκεί και πέρα, αφού βρήκανε παπάδες, θάψανε πέντ’ έξι εκατομμύρια.
Μετανάστευσαν χιλιάδες άνθρωποι (σύντομα και ‘γω), κατέρρευσαν όλα τα ασφαλιστικά ταμεία, ενώ η ελπίδα έρχεται και ξαναέρχεται και είμαστε αυτή τη στιγμή στον αντίποδα, όσον αφορά την ευτυχία, σε σχέση με την ατίθαση Ισλανδία.
Στην Ελλάδα ξεκίνησαν ήδη και οι πλειστηριασμοί πρώτων κατοικιών και ούτε ένας τραπεζίτης δεν δικάστηκε για τα αίσχη των περασμένων ετών.
Η αγοραστική δύναμη υποχώρησε 50% (αν θυμάμαι καλά το νούμερο), οι ‘Ελληνες πανικοβάλλονται πια με το παραμικρό (καθώς έχουν κάτσει σε μια γωνιά και παρακαλάνε να μην τους συμβούν χειρότερα) και όλα πάνε τέλεια.
Σώσαμε τις τράπεζες και τους ολιγάρχες και τώρα απορούμε, που δεν χωράει άλλους το καράβι, για να μας πάρει και μας.
Το παζλ συμπληρώνεται, όταν μου έρχεται στο μυαλό, η λίστα που βγήκε προ μηνών και μιλούσε για εκπαίδευση δημοσιογράφων από το ΔΝΤ, ώστε να προάγουν την προπαγάνδα, που θέλει τα υπάκουα παιδιά να είναι και τα πιο παχιά.
Μάλιστα.
Δώσε πόνο, Ισλανδία, και ας μην νιώθουμε.
Δεν χρειάζεται να την αντιγράψουμε, παρεμπιπτόντως, αρκεί μονάχα να σκεφτούμε, πόσες επιλογές είχαμε και συνεχίζουμε να έχουμε αλλά, αντ’ αυτών, προτιμάμε να… επιμένουμε ευρωπαϊκά.
Με εκτίμηση
Άρης
ΥΓ: Να, κομπανιέρο, μια χώρα να πάει κανείς. Βέβαια, εκεί το καλοκαίρι διαρκεί δύο 24ωρα, οπότε εσύ δεν θα την πάλευες με την καμία. Από την άλλη, πόσα τέτοια ελληνικά καλοκαίρια να αντέξει κανείς;
(Αγαπητέ Άρη, έγραψα κι εγώ - και χιλιάδες άλλοι - για την περίπτωση της χρεοκοπίας της Ισλανδίας, που, χρονικά, είναι την ίδια εποχή με την Ελλάδα. Ήταν μάταιο. Πριν από πέντε χρόνια, έγραφα «Γιατί αυτή η διαφορά συμπεριφοράς ανάμεσα σε Έλληνες και Ισλανδούς; Δεν μπορώ να το εξηγήσω.». Και πριν από τρία χρόνια, όταν ο Τσίπρας πήγαινε στην Βραζιλία, την Αργεντινή, τις ΗΠΑ και την Γερμανία, έγραφα «Η χώρα που έπρεπε να επισκεφτεί οπωσδήποτε ο Αλέξης Τσίπρας, είναι η Ισλανδία». Στην Ισλανδία, ο πρωθυπουργός πήγε στο δικαστήριο, στην Ελλάδα ο Καραμανλής δεν ενοχλήθηκε από κανέναν. Και έξι χρόνια μετά την χρεοκοπία, δεν έχει πάει κανένας Έλληνας πολιτικός στο δικαστήριο - και ούτε πρόκειται να πάει -, ενώ η χρεοκοπία αντιμετωπίζεται ακόμα ως φυσικό φαινόμενο, ως σεισμός. Άρη, οι Ισλανδοί έχουν το αίσθημα της κοινότητας. Οι Έλληνες έχουν το αίσθημα της πάρτης τους. Επίσης, οι Ισλανδοί δεν είναι λούμπεν, όπως οι Έλληνες. Και βέβαια, οι Ισλανδοί δεν είναι ξεπουλημένοι, όπως οι Έλληνες. Πες μου έναν γνωστό Έλληνα που να βγήκε μπροστά αυτά τα έξι χρόνια. Κανείς. Κι όσοι πήγαν να πουν κάτι, ήταν επειδή ήξεραν, πως θα γίνει κυβέρνηση ο ΣΥΡΙΖΑ και θα πάρουν καρέκλα. Και μόλις έγινε ο ΣΥΡΙΖΑ κυβέρνηση, όλα ωραία και καλά. Και το αριστερό Μνημόνιο υπέροχο. Άρη, δεν βαρέθηκες; Δεν κουράστηκες; Δεν έχει νόημα. Οι Έλληνες τα ξέρουν όλα. Οι Έλληνες είχαν έξι χρόνια, να κάνουν ό,τι έκαναν οι Ισλανδοί αμέσως. Και είδες τι έκαναν οι Έλληνες. Άρη, η μόνη περίπτωση να γεννηθεί κάτι νέο και υγιές στην Ελλάδα, είναι η χώρα να διαλυθεί πρώτα εντελώς. Στο λέει κάποιος, που έκανε ό,τι μπορούσε, αλλά στο τέλος αποδέχτηκε την πικρή αλήθεια. Να είσαι καλά.)
ΠΗΓΗ: pitsirikos.net
