Γιώργος X. Παπασωτηρίου
Οι σημερινοί ρατσιστές στα Γιαννιτσά, αυτοί που καίνε χώρους υποδοχής προσφύγων, αγνοούν, προφανώς, ότι οι πρόγονοί τους πρόσφυγες είχαν υποστεί τα ίδια από τους... γηγενείς. Δεν γνωρίζουν την ιστορία.
Γιατί ο ρατσισμός και ο φασισμός δεν είναι τωρινά φαινόμενα στην Ελλάδα. Αν σήμερα κάποιοι στρέφονται...
εναντίον των προσφύγων που έρχονται από την Ανατολή, χθες στρέφονταν εναντίον των προσφύγων (των Ελλήνων προσφύγων), που είχαν την ίδια προέλευση.
Είναι γνωστό το πογκρόμ του 1916 εναντίον των προσφύγων, των προγόνων μεταξύ άλλων και των κατοίκων των Γιαννιτσών, που κατέφευγαν στην Ελλάδα για να γλιτώσουν από τη γενοκτονία των Τούρκων. Η εγχώρια Κου Κλουξ Κλαν της εποχής εκείνης ήταν οι περίφημοι «Επίστρατοι»(φασιστική ομάδα). Οι παρακρατικοί αυτοί εκτέλεσαν μεταξύ 19 και 23 Νοεμβρίου του ίδιου χρόνου 20 πρόσφυγες (μικρασιάτες κυρίως) κοντά στο φθισιατρείο «Σωτηρία» με την δήθεν κατηγορία της κατασκοπείας υπέρ των αγγλογάλλων. Η τότε κυβέρνηση είχε δημιουργήσει στρατόπεδο προσφύγων στη Σούδα κατά το ανάλογο των σημερινών «κέντρων φιλοξενίας μεταναστών». Εκείνη την εποχή, όμως, οι εγκλεισμένοι, που μεταφέρονταν από την Αθήνα, πέθαιναν κατά δεκάδες από διάφορες ασθένειες και πείνα.
Αξίζει να σημειωθεί, επίσης, ότι το κεντρικό σύνθημα του συλλαλητηρίου του 1923 στους στύλους του Ολυμπίου Διός ήταν «Φωτιά στους τουρκόσπορους πρόσφυγες» και αφορούσε τους τραγικούς μικρασιάτες. Ο Γεώργιος Βλάχος, μάλιστα, τους χαρακτήρισε «προσφυγική αγέλη», κατά τι δηλαδή χειρότερα από τον χαρακτηρισμό «υπάνθρωποι» της Χρυσής Αυγής.
Αλλά το ίδιο απεχθής ήταν και η πρόταση του Ν. Κρανιωτάκη, εκδότη του «Πρωινού Τύπου», που ζητούσε εν έτει 1933 να επιβληθεί στους πρόσφυγες να φορούν κίτρινο περιβραχιόνιο, ώστε να τους αποφεύγουν οι γηγενείς! Το ίδιο προτείνουν κάποιοι και στην... πολιτισμένη βόρεια Ευρώπη σήμερα!
Ακόμη και τα εργατικά σωματεία ήταν εναντίον των μεταναστών. Έτσι, το 1914 το Εργατικό Κέντρο Αθηνών με ψήφισμά του απευθυνόταν σε όλα τα εργατικά σωματεία της Ελλάδας, και ζητούσε «να μην επιτρέπηται εις τους πρόσφυγας να εργάζονται εις τας εργασίας εντοπίων εργατών…»! Θυμίζουμε τον ξεσηκωμό των βρετανικών συνδικάτων εναντίον των μεταναστών. Συνεπώς, ο ρατσισμός είναι ενοφθαλμισμένος παντού, κυρίως εκεί όπου υπάρχει ανεργία και φόβος. Γιατί η χειρότερη απειλή και το έδαφος όπου φύεται ο ρατσισμός και ο φασισμός, είναι ο φόβος του Άλλου.
Ο χειρότερος εχθρός των μεταναστών είναι το εγχώριο «εσωτερικό προλεταριάτο», είναι οι πρώην πρόσφυγες, οι κατιόντες των παλιών προσφύγων, καθώς βλέπουν στο πρόσωπο των σημερινών προσφύγων τον εαυτό τους (αγχογόνο αντικείμενο). Αλλά η σύγκρουση με τους μετανάστες (εμφύλιος των «κάτω») είναι μία μέθοδος για να μετατίθεται η σύγκρουση από την πρωταρχική αιτία της στη δευτερεύουσα.
Η νομιμοποιητική βάση του «πολέμου» είναι, πως για όλα φταίνε οι μετανάστες, αυτοί που μας παίρνουν τις… δουλειές. Συγχρόνως, το σύστημα χρησιμοποιεί τους μετανάστες σαν εξιλαστήριο θύμα, σαν ένα αποδιοπομπαίο τράγο όπου κρύβει τη χρεοκοπία του.
Αλλά το ξένο εμάς τους ίδιους κατοικεί, καθώς τα παιδιά μας παίρνουν ξανά το δρόμο της ξενιτιάς. Η ξενότητα γίνεται εκ νέου η κρυμμένη πλευρά της ταυτότητάς μας, καθώς ερημώνεται το σπίτι μας. Στο πλαίσιο, λοιπόν, της πλανητικής οικονομικής και πολιτικής αναδιάταξης διαμορφώνονται νέες μορφές ετερότητας και το ερώτημα, που τίθεται, είναι, αν μπορούμε να ζήσουμε μαζί με τους άλλους, χωρίς αποκλεισμούς και χωρίς την εξάλειψη των διαφορών μας.
Η απάντησή μας είναι καταφατική. Μπορούμε. Αρκεί να απορριφθεί διαρρήδην η θέση των νεοναζιστών, που αντικατέστησαν την υψηλή έννοια της ανθρωπότητας και της αξιοπρέπειας με την αγριότητα εναντίον όλων εκείνων που δεν μοιράζονται την ίδια τοπική, εθνική και ιδεολογική ένταξη (ανωτερότητα έθνους και φυλής). Αποδεχόμενοι, συνεπώς, τον ξένο που μας κατοικεί, θα μπορέσουμε να ζήσουμε όλοι μαζί.
Ο ξένος, σύμπτωμα που κατά κύριο λόγο καθιστά ανέφικτο το «εμείς», αρχίζει να υπάρχει, όταν αναδύεται η συνείδηση της διαφοράς, και χάνεται όταν αναγνωρίζουμε ότι όλοι μας είμαστε ξένοι.
