Αναμφίβολα εδώ και χρόνια βρισκόμαστε στη δίνη μιας παγκόσμιας και εθνικής κρίσης. Μέχρι πριν λίγο καιρό συνηθίζαμε να τοποθετούμε στο επίκεντρο αυτής της κρίσης το πολιτικοοικονομικό σκέλος.
Οι πρόσφατοι όμως τριγμοί που συμβαίνουν σε διάφορα σημεία του πλανήτη, μαρτυρούν ότι αυτή η κρίση έχει και άλλες διαστάσεις.
Περιλαμβάνει έναν αργό αλλά σταθερό μετασχηματισμό των οργανωτικών και κοινωνικών μοντέλων, ανεξαρτήτως ιδεολογικών ή ιδεοληπτικών αφετηριών. Ο χαρακτήρας αυτού του μετασχηματισμού παραμένει αβέβαιος και δεν μπορούν να γίνουν ασφαλείς εκτιμήσεις ούτε για το πόσο θα διαρκέσει, ούτε για το που θα καταλήξει.
Ζούμε εποχές αβεβαιότητας, ανασφάλειας, ανησυχίας. Οι καθημερινές εικόνες που φτάνουν στα σπίτια μας, από όλες τις άκρες της γης, μάς γεμίζουν με αμφιβολία σχετικά με το τι επακολουθεί. Ο οικογενειακός προϋπολογισμός, ο σχεδιασμός που θα μπορούσε να κάνει κάθε άτομο ή μια οικογένεια μέσα σε μια οργανωμένη κοινωνία αποκτούν ολοένα και πιο βραχύ ορίζοντα, ολοένα και περισσότερες μεταβλητές που χαρακτηρίζονται από ασάφειες και αβεβαιότητες.
Υπό αυτές τις συνθήκες, εμείς, οι πολίτες, αναζητούμε σημάδια σταθερότητας και κοιτίδες ασφαλείας όλο και πιο κοντά μας, έχουμε την ανάγκη χειροπιαστών και εύληπτων καταστάσεων που θα μπορέσουν να λειτουργήσουν θεραπευτικά σε όλα όσα βιώνουμε καθημερινά. Αυτή η συμπεριφορά παλαιότερα χαρακτηριζόταν απλώς ως συμπεριφορά ενός νοικοκυριού που επιζητά πίσω από την κλειστή πόρτα του διαμερίσματός του μια νησίδα νηφαλιότητας και ηρεμίας.
Δεν είναι όμως τα πράγματα ακριβώς έτσι. Μέσα στο γενικότερο ορυμαγδό είναι λογικό να κλεινόμαστε στους εαυτούς μας, να παλεύουμε να διατηρήσουμε τα όποια κεκτημένα μας, να επιζητούμε να εξασφαλίσουμε στοιχειωδώς το δικαίωμά μας να ζούμε σε ένα σχετικό καθεστώς ισορροπίας. Παρακολουθούμε όσα γίνονται γύρω μας, όμως εκείνο που πρωτίστως μας ενδιαφέρει είναι ο τόπος που ζούμε, ο τόπος που δραστηριοποιούμαστε να διέπεται από όσα πιστεύουμε πως μας αξίζουν, πως δικαιούμαστε.
Μοιραία λοιπόν το βάρος του ενδιαφέροντος των πολιτών μετακινείται στους τόπους τους, μετακινείται στην περιοχή, στο δήμο, στη γειτονιά τους. Το «τελευταίο οχυρό» όπως ενδεχομένως θα σκέφτεται ο καθένας διαβάζοντας αυτές τις γραμμές.
Άραγε περιορίζουμε τις ζωές μας τόσο πολύ ; Όχι. Σήμερα, πια, είναι μάλλον πιο εύκολο να «ταξιδέψουμε» μέσα σε 15 λεπτά σε ολόκληρο τον κόσμο, παρά να συνευρεθούμε με τις παρέες, με τους φίλους μας. Οι τεχνολογίες πληροφορικής και επικοινωνιών έχουν φροντίσει έτσι ώστε αυτή η διαδρομή να είναι προσιτή, εύκολη, ξεκούραστη.
Από την άλλη πλευρά, νιώθουμε αβεβαιότητα για όσα συμβαίνουν κοντά μας, θέλουμε να μπορούμε να νιώθουμε προσιτές τις τοπικές αρχές, να μας εμπνέουν και να μας δίνουν την αίσθηση ότι αυτό το «τελευταίο οχυρό» προσπαθεί, εξελίσσεται, προοδεύει, αναζητά τρόπους για να βελτιώσει τις συνθήκες εντός του.
Κάπου εδώ έρχεται η μεγάλη αξία που αποκτούν πλέον οι αυτοδιοικητικές αρχές. Η προστιθέμενη αξία που βεβαίως επιφέρει και πρόσθετη ευθύνη για εκείνους τις απαρτίζουν.
Οι εποχές που οι αρχές αυτές περιορίζονταν σε ρόλους κατασκευαστών πλατειών, σιντριβανιών, πεζοδρομίων έχουν παρέλθει.
Οι πολίτες πια επιθυμούμε αρχές που μπορούν να ανοιχτούν στο ευρύτερο γίγνεσθαι εξασφαλίζοντας όρους, πόρους, συνεργασίες με στόχους όπως η απόκτηση μεγαλύτερης τεχνογνωσίας, πρόσβασης σε διεθνείς αγορές, εισροής εισοδήματος, η εξασφάλιση αξιοπρεπών συνθηκών για όλους μας.
Σε αυτή τη μετάβαση όλοι μας πρέπει να κατανοήσουμε ότι δεν υφίστανται πια λευκές επιταγές προς Δημάρχους και Δημοτικά Συμβούλια που θα λειτουργούν αποκομμένα από την κοινωνία και θα καλούνται απλώς κάθε τέσσερα χρόνια να αραδιάσουν φωτογραφίες πλατειών σε φυλλάδια.
Πλέον πρέπει να επιζητούμε και να επιδιώκουμε συμμετοχή, συνεργασίες, συνδιαμόρφωση του περιβάλλοντος μέσα στο οποίο ζούμε. Πρέπει να μεταβιβάζουμε με την ψήφο μας την ευθύνη διοίκησης σε ανθρώπους μαχητικούς, που να έχουν αποδείξει ότι διεκδικούν, ότι λειτουργούν με πείσμα για τον οποιονδήποτε στόχο. Γιατί από τη στιγμή που κάποιος έχει δείξει ότι διεκδικεί με μέθοδο, μεράκι και πείσμα στόχους, τότε συγκεντρώνει σαφώς μεγαλύτερες πιθανότητες με τον ίδιο τρόπο να διεκδικήσει στόχους που τίθενται σε συλλογικό επίπεδο.
Ίσως λοιπόν, όλη αυτή η περίοδος του μετασχηματισμού να μπορεί να οδηγήσει τις τοπικές κοινωνίες σε αναβάθμιση του ποιοτικού επιπέδου των ανθρώπων που επιλέγουν να τις διοικήσουν. Όχι επιζητώντας τους «τέλειους», που συνήθως «περιτυλίγονται» ως τέτοιοι, αλλά επιζητώντας εκείνους που έχουν αποδείξει ότι μπορούν να επιτύχουν ικανοποιητικά αποτελέσματα με τους λιγότερους δυνατούς πόρους, μεγιστοποιώντας το εισερχόμενο όφελος. Είναι αυτό που αλλιώς θα μπορούσαμε να το πούμε «επιστροφή επένδυσης». Τέτοιου είδους επένδυση καλούμαστε, ο καθένας χωριστά, να κάνουμε ενόψει των επερχόμενων αυτοδιοικητικών εκλογών.
