Φελνίκος
Η Κεντροαριστερά είναι παράταξη, όχι κόμμα . Ιστορικά ο χώρος ανάμεσα στη Δεξιά και την Αριστερά εκφράστηκε από τη λεγόμενη Δημοκρατική Παράταξη. Προπολεμικά είχαμε το Κόμμα των Φιλελευθέρων του Ελευθερίου Βενιζέλου, προδικτατορικά την Ένωση Κέντρου του Γεωργίου Παπανδρέου και στη Μεταπολίτευση....
το ΠΑΣΟΚ του Ανδρέα Παπανδρέου. Θεωρούν οι “58″ ότι είναι η συνέχεια αυτής της Παράταξης; Αυτήν θέλουν να ανασυστήσουν; Αν ναι, μήπως αντί να λένε για «ελιές» έπρεπε να θέσουν ευθέως θέμα εξουσίας και όχι να προσπαθούν να δικαιολογήσουν γιατί πρέπει να υπάρξει, στο πλαίσιο μιας συμμαχικής κυβέρνησης, συγκυβέρνηση με τη Δεξιά; Είναι δυνατόν η Δημοκρατική Παράταξη να νοείται με ποσοστά της τάξεως του 5-10%; Επιπροσθέτως, γιατί δεν θέτουν θέμα και συγκυβέρνησης με τον ΣΥΡΙΖΑ; Στην παράδοση της Δημοκρατικής Παράταξης, η Δεξιά είναι πλησιέστερος σύμμαχος από την Αριστερά; Υπάρχει Κεντροαριστερά χωρίς την Αριστερά; Αν πέτυχε το ΠΑΣΟΚ είναι γιατί ενσωμάτωσε και εξέφρασε δυνάμεις και της κομμουνιστογενούς Αριστεράς.
Δεύτερον, οι «58» πέραν της γενικής θέλησης να υπάρξουν στο πολιτικό σκηνικό, τι ακριβώς εκφράζουν; Την επιθυμία να μετέχουν στην άσκηση της εξουσία επειδή κάποιοι είναι καλοί επιστήμονες, αναγνωρίσιμοι διανοούμενοι, έχουν προσβάσεις στο μιντιακό σύστημα, πολύχρονη πολιτική δράση και διαδρομή, επειδή έχουν αγωνία για τον τόπο; Θεμιτή η φιλοδοξία τους όμως ξέρω πολλούς περισσότερους οι οποίοι συγκεντρώνουν αυτά τα χαρακτηριστικά, εκτός ίσως από την μιντιακό αποδοχή. Το κυριότερο όμως είναι ότι οι παρατάξεις εκφράζουν συγκεκριμένες κοινωνικές δυνάμεις, έχουν αντιστοίχηση με τάξεις, στρώματα και ομάδες του πληθυσμού, προωθούν ευρύτερα κοινωνικο-οικονομικά συμφέροντα, προωθούν εθνικές προτεραιότητες. Οι «58» τι εκφράζουν; Γενικά τον ευρωπαϊσμό, το μέσο όρο της κοινής λογικής, την τεχνοκρατική επάρκεια, τον ουδέτερο μεταρρυθμισμό και την υφιστάμενη κυβερνητική σταθερότητα; Με αυτές τις ιδιότητες μπορούν να φτιάξουν μια task force διακυβέρνησης, ένα think tank εξουσίας, όχι όμως Παράταξη. Η Παράταξη έχει ιστορία, σύμβολα, ρίζες, αρχές, αξίες, στοχεύσεις, κοινωνικές αντιστοιχήσεις, πρόγραμμα, συγκροτεί μπλοκ εξουσίας.
Τρίτον, ας δεχτούμε ότι η επιθυμία τους δεν είναι να εκφράσουν τη Δημοκρατική Παράταξη, αλλά να φτιάξουν ένα ομοσπονδιακό κόμμα. Και πως συγκροτούνται τα κόμματα; Ερήμην των λαϊκών διεργασιών και αγώνων; Εκτός από το να συζητούν, να γράφουν άρθρα, να εμφανίζονται στις τηλεοράσεις σε ποιές μαζικές κοινωνικές διαδικασίες και αγώνες συμμετέχουν; Σε ποιό χώρο, σε ποιά συνδικάτα, σε ποιές κοινωνικές οργανώσεις; Με ποιές απόψεις, με ποιές πολιτικές, με ποιές δυνάμεις; Είναι μόνον στο Πανεπιστήμιο και στους επιστημονικούς συλλόγους; Η δράση τους είναι στο Κοινοβούλιο και σε κρατικο-κυβερνητικούς θεσμούς. Ας ρωτήσουν τον Σημίτη -όχι τον Βενιζέλο, γιατί αυτός δεν ξέρει- τι αίμα έφτυσαν για να χτίσουν το ΠΑΣΟΚ. Με ποιούς και πόσους απλούς και αφανείς συνεργάστηκε, με ποιούς παρακατιανούς και με μουτζουρωμένο χέρια δούλεψε, μέσα σε ποιές συνθήκες, στο δρόμο, στο χωράφι, στο εργοστάσιο, στο συνεταιρισμό, στη γειτονιά, στο χωριό, στις δημόσιες επιχειρήσεις, στους δήμους, στα σχολεία, στα αμφιθέατρα. Ας τον ρωτήσουν να τους πει σε πόσες λαϊκές συγκεντρώσεις και εκδηλώσεις, εκτός από τις ατέλειωτες κομματικές συναθροίσες, πήγε αυτός και οι σύντροφοί του για να φτιάξουν (και να συνεχίσουν) την Δημοκρατική Παράταξη. Νομίζουν οι «58» ότι με εμφανίσεις στην τηλεόραση, με άρθρα στις εφημερίδες, με μαζώξεις σε σπίτια και στο «Ακροπόλ» φτιάχνονται κόμματα. Επειδή υπάρχουν κάποια, κατά βάσιν κρατικοδίαιτα και κοινωνικά φτιαγμένα στελέχη, κυρίως του ΠΑΣΟΚ, θα φτιάξουν, νομίζουν «ελιά». Και τον Βενιζέλο τον καταλαβαίνω. Θέλει να κρυφτεί πίσω από τους «58» για να μην συντριβεί το ΠΑΣΟΚ στις ευρωεκλογές και στις αυτοδιοικητικές εκλογές. Θεμιτό. Οι «58» τι θέλουν; Ελπίζουν ότι θα του πάρουν το κόμμα και θα τον διώξουν; Μάλλον δεν τα έχουν υπολογίσει σωστά.
Τέταρτον, κάθε Πολιτική Κίνηση για να έχει ελπίδες ευδοκίμησης θα πρέπει να διαθέτει, τουλάχιστον σε επίπεδο ηγεσίας, ένα μονιασμένο και σφιχτό πυρήνα στελεχών που θα εμφορούνται από τις ίδιες αντιλήψεις και επιδιώξεις. Για ρωτήστε, τι άποψη έχει ο Σημίτης για τον Βενιζέλο και αντίστροφα; Και αναφέρομαι σ’ αυτούς επειδή αυτοί εμφανίζονται να έχουν ευλογήσει το εγχείρημα. Για ρωτήστε τους. Και μη μείνετε μόνο σ’ αυτούς. Ρωτήστε και τους υπολοίπους, τι άποψη έχουν κυρίως για τον Βενιζέλο, αλλά και για ορισμένους από αυτούς που εμφανίζονται ως βασικοί εκφραστές των «58»; Για ρωτήστε τους. Και μετά ελάτε να συζητήσουμε για το ομόδοξο, το ομόψυχο, τη συναντίληψη και την κοινότητα στόχων και επιδιώξεων που πρέπει να υπάρχει για να καρποφορήσει η «ελιά». Πολύ φοβάμαι ότι έτσι η ελιά δεν θα βγάλει καρπό, αλλά κουκούτσια. Και τα κουκούτσια, ως γνωστόν, τα φτύνουν.
Πέμπτον, δεν καταλαβαίνω γιατί δεν λένε ότι το μόνο κόμμα που συμμετέχει στην «ελιά» είναι το ΠΑΣΟΚ; Γιατί περιλαμβάνουν και τη ΔΗΜΑΡ; Εξ όσων γνωρίζω η ΔΗΜΑΡ επισήμως, δια του Προέδρου της Φώτη Κουβέλη, ούτε θέλει να ακούσει για Βενιζέλο. Γιατί βαφτίζουν ΔΗΜΑΡ τον Ψαριανό και τον νεαρό Παπαδόπουλο ή κάποια άλλα στελέχη που όντως συμμετέχουν. Στελέχη της ΔΗΜΑΡ μπορεί να συμμετέχουν, η ίδια η ΔΗΜΑΡ δεν συμμετέχει. Αντίθετα, έχει διακηρύξει ότι προσπαθεί να συγκροτήσει τη δική της Κεντροαριστερά. Οι «58», ναι, απευθύνονται στη ΔΗΜΑΡ και την καλούν να συμμετάσχει. Προσώρας όμως η Αγίου Κωνσταντίνου δεν το έχει πράξει. Όσο λοιπόν αρνείται, είναι άκομψο και συνιστά αντιποίηση αρχής να εμφανίζεις τον Ψαριανό, και όχι τον Κουβέλη, ως αυτόν που εκφράζει τη ΔΗΜΑΡ. Είναι λάθος και κρίμα για το ήθος των «58» να επιχειρείται αυτή η πειρατεία. Αν η ΔΗΜΑΡ στο συνέδριό της αποφασίσει να συμμετάσχει στην «ελιά» τότε μπορούν να το λένε. Προσώρας είναι μόνον η ηγεσία του ΠΑΣΟΚ.
Έκτον, κάποιοι από τους «58» προβάλλουν ως απάντηση, στην κατηγορία περί συνεργασίας με τη Δεξιά, το γεγονός ότι και το SPD στη Γερμανία συνεργάζεται με τη Μέρκελ. Να το προβάλλει αυτό ο Βενιζέλος το καταλαβαίνω. Όταν όμως το προβάλλουν οι «58» -που λένε ότι δεν είναι μετωπικό σχήμα του ΠΑΣΟΚ, αλλά κάτι διαφορετικό- είναι σαν να απολογούνται για την συγκυβέρνηση. Στη συγκυβέρνηση όμως συμμετέχει μόνον το ΠΑΣΟΚ, όχι οι «58». Θα μπορούσαν αυτό το επιχείρημα να το προέβαλαν εάν η «ελιά», εφόσον καρποφορήσει, συμμετάσχει στην κυβέρνηση. Η προβολή αυτής της δικαιολογίας (κυβέρνηση Μέρκελ – SPD) συνιστά έμμεση παραδοχή ότι οι «58» είναι μετωπικό σχήμα του ΠΑΣΟΚ. Αυτό δεν είναι κατ’ ανάγκην κακό, το ΠΑΣΟΚ υπήρξε μεγάλο κόμμα, ενώ σήμερα συμμετέχει στην κυβέρνηση. Γιατί δεν το παραδέχονται αναρωτιέμαι. Τι είναι το ΠΑΣΟΚ; Κάποιος αποσυνάγωγος, κάποιος λεπρός, κάποιος που δεν πρέπει να φαίνεται; Ντρέπονται γι’ αυτό; Έχουν ενοχές;
Αν έχουν ενοχές, θα τους πω μια ιστορία: Ο Άβελ και ο Κάιν συναντήθηκαν μετά το θάνατο του Άβελ. Βάδιζαν στην έρημο, κι όπως ήταν πανύψηλοι και οι δύο, αναγνώρισαν από μακριά ο ένας τον άλλον. Τ’ αδέλφια κάθισαν καταγής, άναψαν φωτιά και έφαγαν. Ήταν σιωπηλοί, όπως όλοι οι κουρασμένοι άνθρωποι όταν γέρνει η μέρα. Στον ουρανό έλαμψε ένα αστέρι που δεν είχε ακόμα όνομα. Στη λάμψη της φωτιάς, ο Κάιν είδε στο κούτελο του Άβελ το σημάδι της πέτρας° άφησε να πέσει το ψωμί που έφερνε στο στόμα του, και ζήτησε από τον αδελφό του να τον συγχωρέσει. Ο Άβελ αποκρίθηκε: «Εσύ με σκότωσες ή εγώ σε σκότωσα; Δε θυμάμαι πια° και τώρα είμαστε πάλι εδώ όπως πριν». «Τώρα ξέρω πως μ’ έχεις συγχωρέσει αληθινά» είπε ο Κάιν, «γιατί, όταν ξεχνάς, συγχωρείς. Θα κοιτάξω κι εγώ να ξεχάσω». «Σωστά» είπε ο Άβελ. «Η ενοχή κρατάει όσο κρατούν οι τύψεις».
Η ιστορία είναι του Μπόρχες και συνιστώ στους «58» να την σκεφτούν καλά, πριν αρχίσουν να γκρινιάζουν για τις έξι απορίες μου…
Η Κεντροαριστερά είναι παράταξη, όχι κόμμα . Ιστορικά ο χώρος ανάμεσα στη Δεξιά και την Αριστερά εκφράστηκε από τη λεγόμενη Δημοκρατική Παράταξη. Προπολεμικά είχαμε το Κόμμα των Φιλελευθέρων του Ελευθερίου Βενιζέλου, προδικτατορικά την Ένωση Κέντρου του Γεωργίου Παπανδρέου και στη Μεταπολίτευση....
το ΠΑΣΟΚ του Ανδρέα Παπανδρέου. Θεωρούν οι “58″ ότι είναι η συνέχεια αυτής της Παράταξης; Αυτήν θέλουν να ανασυστήσουν; Αν ναι, μήπως αντί να λένε για «ελιές» έπρεπε να θέσουν ευθέως θέμα εξουσίας και όχι να προσπαθούν να δικαιολογήσουν γιατί πρέπει να υπάρξει, στο πλαίσιο μιας συμμαχικής κυβέρνησης, συγκυβέρνηση με τη Δεξιά; Είναι δυνατόν η Δημοκρατική Παράταξη να νοείται με ποσοστά της τάξεως του 5-10%; Επιπροσθέτως, γιατί δεν θέτουν θέμα και συγκυβέρνησης με τον ΣΥΡΙΖΑ; Στην παράδοση της Δημοκρατικής Παράταξης, η Δεξιά είναι πλησιέστερος σύμμαχος από την Αριστερά; Υπάρχει Κεντροαριστερά χωρίς την Αριστερά; Αν πέτυχε το ΠΑΣΟΚ είναι γιατί ενσωμάτωσε και εξέφρασε δυνάμεις και της κομμουνιστογενούς Αριστεράς.
Δεύτερον, οι «58» πέραν της γενικής θέλησης να υπάρξουν στο πολιτικό σκηνικό, τι ακριβώς εκφράζουν; Την επιθυμία να μετέχουν στην άσκηση της εξουσία επειδή κάποιοι είναι καλοί επιστήμονες, αναγνωρίσιμοι διανοούμενοι, έχουν προσβάσεις στο μιντιακό σύστημα, πολύχρονη πολιτική δράση και διαδρομή, επειδή έχουν αγωνία για τον τόπο; Θεμιτή η φιλοδοξία τους όμως ξέρω πολλούς περισσότερους οι οποίοι συγκεντρώνουν αυτά τα χαρακτηριστικά, εκτός ίσως από την μιντιακό αποδοχή. Το κυριότερο όμως είναι ότι οι παρατάξεις εκφράζουν συγκεκριμένες κοινωνικές δυνάμεις, έχουν αντιστοίχηση με τάξεις, στρώματα και ομάδες του πληθυσμού, προωθούν ευρύτερα κοινωνικο-οικονομικά συμφέροντα, προωθούν εθνικές προτεραιότητες. Οι «58» τι εκφράζουν; Γενικά τον ευρωπαϊσμό, το μέσο όρο της κοινής λογικής, την τεχνοκρατική επάρκεια, τον ουδέτερο μεταρρυθμισμό και την υφιστάμενη κυβερνητική σταθερότητα; Με αυτές τις ιδιότητες μπορούν να φτιάξουν μια task force διακυβέρνησης, ένα think tank εξουσίας, όχι όμως Παράταξη. Η Παράταξη έχει ιστορία, σύμβολα, ρίζες, αρχές, αξίες, στοχεύσεις, κοινωνικές αντιστοιχήσεις, πρόγραμμα, συγκροτεί μπλοκ εξουσίας.
Τρίτον, ας δεχτούμε ότι η επιθυμία τους δεν είναι να εκφράσουν τη Δημοκρατική Παράταξη, αλλά να φτιάξουν ένα ομοσπονδιακό κόμμα. Και πως συγκροτούνται τα κόμματα; Ερήμην των λαϊκών διεργασιών και αγώνων; Εκτός από το να συζητούν, να γράφουν άρθρα, να εμφανίζονται στις τηλεοράσεις σε ποιές μαζικές κοινωνικές διαδικασίες και αγώνες συμμετέχουν; Σε ποιό χώρο, σε ποιά συνδικάτα, σε ποιές κοινωνικές οργανώσεις; Με ποιές απόψεις, με ποιές πολιτικές, με ποιές δυνάμεις; Είναι μόνον στο Πανεπιστήμιο και στους επιστημονικούς συλλόγους; Η δράση τους είναι στο Κοινοβούλιο και σε κρατικο-κυβερνητικούς θεσμούς. Ας ρωτήσουν τον Σημίτη -όχι τον Βενιζέλο, γιατί αυτός δεν ξέρει- τι αίμα έφτυσαν για να χτίσουν το ΠΑΣΟΚ. Με ποιούς και πόσους απλούς και αφανείς συνεργάστηκε, με ποιούς παρακατιανούς και με μουτζουρωμένο χέρια δούλεψε, μέσα σε ποιές συνθήκες, στο δρόμο, στο χωράφι, στο εργοστάσιο, στο συνεταιρισμό, στη γειτονιά, στο χωριό, στις δημόσιες επιχειρήσεις, στους δήμους, στα σχολεία, στα αμφιθέατρα. Ας τον ρωτήσουν να τους πει σε πόσες λαϊκές συγκεντρώσεις και εκδηλώσεις, εκτός από τις ατέλειωτες κομματικές συναθροίσες, πήγε αυτός και οι σύντροφοί του για να φτιάξουν (και να συνεχίσουν) την Δημοκρατική Παράταξη. Νομίζουν οι «58» ότι με εμφανίσεις στην τηλεόραση, με άρθρα στις εφημερίδες, με μαζώξεις σε σπίτια και στο «Ακροπόλ» φτιάχνονται κόμματα. Επειδή υπάρχουν κάποια, κατά βάσιν κρατικοδίαιτα και κοινωνικά φτιαγμένα στελέχη, κυρίως του ΠΑΣΟΚ, θα φτιάξουν, νομίζουν «ελιά». Και τον Βενιζέλο τον καταλαβαίνω. Θέλει να κρυφτεί πίσω από τους «58» για να μην συντριβεί το ΠΑΣΟΚ στις ευρωεκλογές και στις αυτοδιοικητικές εκλογές. Θεμιτό. Οι «58» τι θέλουν; Ελπίζουν ότι θα του πάρουν το κόμμα και θα τον διώξουν; Μάλλον δεν τα έχουν υπολογίσει σωστά.
Τέταρτον, κάθε Πολιτική Κίνηση για να έχει ελπίδες ευδοκίμησης θα πρέπει να διαθέτει, τουλάχιστον σε επίπεδο ηγεσίας, ένα μονιασμένο και σφιχτό πυρήνα στελεχών που θα εμφορούνται από τις ίδιες αντιλήψεις και επιδιώξεις. Για ρωτήστε, τι άποψη έχει ο Σημίτης για τον Βενιζέλο και αντίστροφα; Και αναφέρομαι σ’ αυτούς επειδή αυτοί εμφανίζονται να έχουν ευλογήσει το εγχείρημα. Για ρωτήστε τους. Και μη μείνετε μόνο σ’ αυτούς. Ρωτήστε και τους υπολοίπους, τι άποψη έχουν κυρίως για τον Βενιζέλο, αλλά και για ορισμένους από αυτούς που εμφανίζονται ως βασικοί εκφραστές των «58»; Για ρωτήστε τους. Και μετά ελάτε να συζητήσουμε για το ομόδοξο, το ομόψυχο, τη συναντίληψη και την κοινότητα στόχων και επιδιώξεων που πρέπει να υπάρχει για να καρποφορήσει η «ελιά». Πολύ φοβάμαι ότι έτσι η ελιά δεν θα βγάλει καρπό, αλλά κουκούτσια. Και τα κουκούτσια, ως γνωστόν, τα φτύνουν.
Πέμπτον, δεν καταλαβαίνω γιατί δεν λένε ότι το μόνο κόμμα που συμμετέχει στην «ελιά» είναι το ΠΑΣΟΚ; Γιατί περιλαμβάνουν και τη ΔΗΜΑΡ; Εξ όσων γνωρίζω η ΔΗΜΑΡ επισήμως, δια του Προέδρου της Φώτη Κουβέλη, ούτε θέλει να ακούσει για Βενιζέλο. Γιατί βαφτίζουν ΔΗΜΑΡ τον Ψαριανό και τον νεαρό Παπαδόπουλο ή κάποια άλλα στελέχη που όντως συμμετέχουν. Στελέχη της ΔΗΜΑΡ μπορεί να συμμετέχουν, η ίδια η ΔΗΜΑΡ δεν συμμετέχει. Αντίθετα, έχει διακηρύξει ότι προσπαθεί να συγκροτήσει τη δική της Κεντροαριστερά. Οι «58», ναι, απευθύνονται στη ΔΗΜΑΡ και την καλούν να συμμετάσχει. Προσώρας όμως η Αγίου Κωνσταντίνου δεν το έχει πράξει. Όσο λοιπόν αρνείται, είναι άκομψο και συνιστά αντιποίηση αρχής να εμφανίζεις τον Ψαριανό, και όχι τον Κουβέλη, ως αυτόν που εκφράζει τη ΔΗΜΑΡ. Είναι λάθος και κρίμα για το ήθος των «58» να επιχειρείται αυτή η πειρατεία. Αν η ΔΗΜΑΡ στο συνέδριό της αποφασίσει να συμμετάσχει στην «ελιά» τότε μπορούν να το λένε. Προσώρας είναι μόνον η ηγεσία του ΠΑΣΟΚ.
Έκτον, κάποιοι από τους «58» προβάλλουν ως απάντηση, στην κατηγορία περί συνεργασίας με τη Δεξιά, το γεγονός ότι και το SPD στη Γερμανία συνεργάζεται με τη Μέρκελ. Να το προβάλλει αυτό ο Βενιζέλος το καταλαβαίνω. Όταν όμως το προβάλλουν οι «58» -που λένε ότι δεν είναι μετωπικό σχήμα του ΠΑΣΟΚ, αλλά κάτι διαφορετικό- είναι σαν να απολογούνται για την συγκυβέρνηση. Στη συγκυβέρνηση όμως συμμετέχει μόνον το ΠΑΣΟΚ, όχι οι «58». Θα μπορούσαν αυτό το επιχείρημα να το προέβαλαν εάν η «ελιά», εφόσον καρποφορήσει, συμμετάσχει στην κυβέρνηση. Η προβολή αυτής της δικαιολογίας (κυβέρνηση Μέρκελ – SPD) συνιστά έμμεση παραδοχή ότι οι «58» είναι μετωπικό σχήμα του ΠΑΣΟΚ. Αυτό δεν είναι κατ’ ανάγκην κακό, το ΠΑΣΟΚ υπήρξε μεγάλο κόμμα, ενώ σήμερα συμμετέχει στην κυβέρνηση. Γιατί δεν το παραδέχονται αναρωτιέμαι. Τι είναι το ΠΑΣΟΚ; Κάποιος αποσυνάγωγος, κάποιος λεπρός, κάποιος που δεν πρέπει να φαίνεται; Ντρέπονται γι’ αυτό; Έχουν ενοχές;
Αν έχουν ενοχές, θα τους πω μια ιστορία: Ο Άβελ και ο Κάιν συναντήθηκαν μετά το θάνατο του Άβελ. Βάδιζαν στην έρημο, κι όπως ήταν πανύψηλοι και οι δύο, αναγνώρισαν από μακριά ο ένας τον άλλον. Τ’ αδέλφια κάθισαν καταγής, άναψαν φωτιά και έφαγαν. Ήταν σιωπηλοί, όπως όλοι οι κουρασμένοι άνθρωποι όταν γέρνει η μέρα. Στον ουρανό έλαμψε ένα αστέρι που δεν είχε ακόμα όνομα. Στη λάμψη της φωτιάς, ο Κάιν είδε στο κούτελο του Άβελ το σημάδι της πέτρας° άφησε να πέσει το ψωμί που έφερνε στο στόμα του, και ζήτησε από τον αδελφό του να τον συγχωρέσει. Ο Άβελ αποκρίθηκε: «Εσύ με σκότωσες ή εγώ σε σκότωσα; Δε θυμάμαι πια° και τώρα είμαστε πάλι εδώ όπως πριν». «Τώρα ξέρω πως μ’ έχεις συγχωρέσει αληθινά» είπε ο Κάιν, «γιατί, όταν ξεχνάς, συγχωρείς. Θα κοιτάξω κι εγώ να ξεχάσω». «Σωστά» είπε ο Άβελ. «Η ενοχή κρατάει όσο κρατούν οι τύψεις».
Η ιστορία είναι του Μπόρχες και συνιστώ στους «58» να την σκεφτούν καλά, πριν αρχίσουν να γκρινιάζουν για τις έξι απορίες μου…