Με αφορμή την επέτειο του Πολυτεχνείου ο νους μου πάει σε μια μεγάλη μορφή του αντιδικτατορικού αγώνα, τον Ανδρέα Λεντάκη. Είχα την τύχη να τον συναντήσω και να τον έχω δάσκαλο στις αίθουσες του "Εργαστηρίου Επαγγελματικής Δημοσιογραφίας" στο μάθημα της Κοινωνικής Ανθρωπολογίας....
Η προσωπικότητά του, οι απίστευτες γνώσεις του, η μεταδοτικότητά του και το πλατύ του χαμόγελο κέρδιζαν την εμπιστοσύνη, τον σεβασμό και την αγάπη των μαθητών του.
Το συγκλονιστικότερο όμως ήταν πως όταν πλησίαζαν οι ημέρες της εορτής του Πολυτεχνείου και τον ρωτούσαμε να μας αφηγηθεί γεγονότα και στιγμές, με αφορμή "το Σφαγείο " του Μίκη Θεοδωράκη , το οποίο έχει γραφτεί για εκείνον, εκείνος πάντα σιωπούσε.
Βρήκα λοιπόν σήμερα ένα αφιέρωμα για εκείνον.
Έτσι όπως τον περιγράφει ο Μίκης Θεοδωράκης ....Και νομίζω πως είναι το καλύτερο μνημόσυνο για εκείνον. Τον σπουδαίο αγωνιστή, δάσκαλο, διανοούμενο, Έλληνα ,τον Ανδρέα Λεντάκη.
Με πολλή αγάπη
Τζένη Σουκαρά
Μίκης-Ανδρέας
Μια σχέση που σφυρηλατήθηκε μέσα στο χρόνο και στους κοινούς αγώνες
Γνωστή σε παγκόσμιο επίπεδο είναι η αντιστασιακή δράση του Ανδρέα Λεντάκη εξαιτίας της έντονης και θαρραλέας πολιτικής δραστηριότητας που αναπτύσσει απ’ την πρώτη στιγμή ενάντια στη Χούντα των συνταγματαρχών και που του στοιχίζει τέσσερα χρόνια φυλακής και εξορίας. Για τα βασανιστήρια που υπέστη στην Ασφάλεια και το αταλάντευτο δημοκρατικό του φρόνημα, ο Μίκης Θεοδωράκης έγραψε τα «τραγούδια του Ανδρέα».
Είμαστε δυο
Είμαστε δυο, είμαστε δυο, η ώρα σήμανε οχτώ
κλείσε το φως, χτυπά ο φρουρός,
το βράδυ θα 'ρθουνε ξανά.
Βαράνε δυο, βαράνε τρεις,
βαράνε χίλιοι δεκατρείς.
Πονάς εσύ, πονάω εγώ,
μα ποιος πονάει πιο πολύ.
Θα ΄ρθει ο καιρός να μας το πει.
Είμαστε δυο, είμαστε τρεις,
είμαστε χίλιοι δεκατρείς.
Καβάλα πάμε στον καιρό, με τη βροχή,
το αίμα πήζει στην πληγή
ο πόνος γίνεται καρφί, ο οδηγητής, ο Λυτρωτής.
Είμαστε δυο, είμαστε τρεις,
είμαστε χίλιοι δεκατρείς.
Ένας μπροστά, ένας μπροστά, οι άλλοι πίσω
ακολουθούν μετά σιωπή,
μ' ακολουθεί το ίδιο τροπάρι το γνωστό.
Καιρός να δεις
Σου είπαν ψέματα πολλά,
ψέματα σήμερα σου λένε ξανά
κι αύριο ψέματα ξανά θα σου πουν
ψέματα σου λένε οι εχθροί σου,
μα και οι φίλοι σου
σου κρύβουν την αλήθεια.
Ψεύτικη δόξα σου τάζουν οι ψεύτες,
μα και οι φίλοι σου
με ψεύτικες αλήθειες σε κοιμίζουν.
Πού πας με ψεύτικα όνειρα,
πού πας με ψεύτικα όνειρα.
Καιρός να σταματήσεις, καιρός να τραγουδήσεις,
καιρός να κλάψεις και να πονέσεις.
Καιρός να δεις.
Το σφαγείο
Το μεσημέρι χτυπάνει στο γραφείο,
μετρώ τους χτύπους, το αίμα μετρώ.
Είμαι θρεφτάρι,
μ' έχουν κλείσει στο σφαγείο,
σήμερα εσύ, αύριο εγώ.
Χτυπούν το βράδυ στην ταράτσα τον Ανδρέα,
μετρώ τους χτύπους, τον πόνο μετρώ.
Πίσω απ' τον τοίχο πάλι θα 'μαστε παρέα
Τακ-τακ εσύ, τακ-τακ εγώ, που πάει να πει
σ'αυτή τη γλώσσα τη βουβή,
βαστάω γερά κρατάω καλά.
Μεσ' τις καρδιές μας αρχινά το πανηγύρι
Τακ-τακ εσύ, τακ-τακ εγώ, τακ-τακ εσύ, τακ-τακ εγώ
τακ-τακ εσύ, τακ-τακ εγώ, τακ-τακ εσύ, τακ-τακ εγώ
Μύρισε το σφαγείο μας θυμάρι
και το κελί μας κόκκινο ουρανό
Στην εκδηλώση που ήταν αφιερωμένη στον Ανδρέα Λεντάκη την Παρασκευή 13 Αυγούστου 2010 στις Μενετές Καρπάθου, διαβάστηκε η ακόλουθη επιστολή του Μίκη Θεοδωράκη:
ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΝΔΡΕΑ ΛΕΝΤΑΚΗ
Γνώρισα τον Ανδρέα Λεντάκη στα 1963, λίγες μέρες μετά τη δολοφονία του Γρηγόρη Λαμπράκη, όταν η ΕΔΑ τον πρότεινε για τη θέση του μέλους της πενταμελούς ηγετικής ομάδας της Δημοκρατικής Νεολαίας Λαμπράκη. Από τότε και έως το 1967 ήμασταν αχώριστοι και μπορώ να πω ότι με κανέναν άλλον δεν ταίριαζαν τόσο πολύ οι ιδέες μας, τόσο για την τρέχουσα πολιτική όσο και για το όραμα της μελλοντικής Ελλάδας.
Μετά τη Χούντα υπήρξε ιδρυτικό μέλος του Πατριωτικού Αντιστασιακού Μετώπου, με αποτέλεσμα να βρεθούμε σε γειτονικά κελλιά στο τέταρτο πάτωμα της Γενικής Ασφάλειας στην οδό Μπουμπουλίνας κάτω από την φοβερή ταράτσα, όπου τον βασάνισαν. Από κείνη την περίοδο προέκυψε και το τακ-τακ του τραγουδιού «Το σφαγείο», που μαζί με άλλα τρία δημιούργησαν τον κύκλο τραγουδιών «Τα τραγούδια του Ανδρέα», ένα ελάχιστο δείγμα της αγάπης και του θαυμασμού μου στο πρόσωπό του. Μετά από λίγο καιρό, τα 1969-70 βρεθήκαμε δεσμώτες στο στρατόπεδο Ωρωπού.
Στην Μεταπολίτευση, στα 1976, ιδρύσαμε μαζί το Κίνημα Πολιτισμού και Ειρήνης και αργότερα συμμετείχαμε στην ίδρυση της Νέας ΕΔΑ μαζί με τον Ηλία Ηλιού και τον Μανώλη Γλέζο. Μετά και μέσα στην δίνη των γεγονότων οι δρόμοι μας χώρισαν, πράγμα που το θεωρούσα και το θεωρώ ως ένα από τα πιο βαρειά πλήγματα στη ζωή μου. Η βασική Ιδέα που μας ένωνε ήταν οι απόψεις μας για τη συγκρότηση, τη λειτουργία και τον ρόλο του Μαζικού Κινήματος, που το θεωρούσαμε ως τον μοναδικό μοχλό στα χέρια του Λαού για να κατορθώσει να διαφεντεύει τη Μοίρα του και να γράψει Ιστορία. Ομολογώ ότι έναν τέτοιο σύντροφο με τέτοιες ταυτόσημες ιδέες δεν ξαναβρήκα ως τώρα και καταριέμαι την ώρα και τη στιγμή που διάλεξε ο Χάρος να μας τον πάρει στον ανθό της ηλικίας του…
Ειδικά σήμερα η έλλειψή του για μένα είναι δραματική. Γιατί ομολογώ ότι μαζί θα ήμασταν σε θέση να προτείνουμε ένα ρεαλιστικό πρόγραμμα για την έξοδό μας από την κρίση. Κάποτε, στα 1969, και όταν η νεολαία της ΕΔΑ είχε δεν είχε 2.000 μέλη, εμείς οι δυο βασικά (και στη συνέχεια μαζί με άλλους 5-6 συντρόφους) επεξεργαστήκαμε και θέσαμε σε εφαρμογή μια σειρά πολιτικές πρωτοβουλίες, που μέσα σε έξι μήνες ανέβασαν τη δύναμή μας σε 70.000 τακτικά μέλη και την επιρροή μας σε 300.000 νέους και νέες, όπως εξ άλλου το επιβεβαίωσαν και οι δύο γιγαντιαίες Μαραθώνιες πορείες στα 1964 και 1965 με ραχοκοκκαλιά τους Λαμπράκηδες.
Τελειώνοντας θα παραθέσω τους στίχους από τα δυο όχι τόσο γνωστά τραγούδια του κύκλου «Τα τραγούδια του Ανδρέα», που εκφράζουν πιστά την κοινή μας διαχρονική και προφητική θα ΄λεγα σκέψη. Αποτελούν και τα δυο πολιτικές πλατφόρμες, που αν τυχόν γίνονταν πράξεις, όχι μόνο δεν θα φτάναμε στο σημερινό κατάντημα που είναι το τέρμα μιας συνεχούς κατηφορικής πορείας αλλά αντίθετα η ζωή μας θα «τραβούσε την ανηφόρα», που θα μας έφτανε σε μιαν άλλη Ελλάδα αντάξια των παραδόσεων, των ονείρων και των αγώνων του μάρτυρα Λαού μας.
Σου είπαν ψέματα πολλά
ψέματα σήμερα σου λένε ξανά
ψέματα σου λένε οι εχθροί σου
μα κι οι φίλοι σου σού κρύβουν την αλήθεια.
Ψεύτικη δόξα σου τάζουν οι ψεύτες
μα κι οι φίλοι σου με ψεύτικες αλήθειες σε κοιμίζουν.
Πού πας με ψεύτικα όνειρα;
Καιρός να σταματήσεις
καιρός να τραγουδήσεις
καιρός κλάψεις και να πονέσεις
καιρός να δεις.
Αυτό που ήσουν κάποτε, θα γίνεις ξανά
πρέπει να γίνεις, πρέπει να κλάψεις.
Ο εξευτελισμός σου να γίνει τέλειος.
Η εκπόρθηση να φτάσει ως τις ρίζες των βουνών.
Είσαι Έλληνας! Είσαι Έλληνας!
Πίνεις την προδοσία με το γάλα
πίνεις την προδοσία με το κρασί.
Ο εξευτελισμός σου να γίνει τέλειος.
Πρέπει να γίνεις, πρέπει να γίνεις!
Αυτό που ήσουν κάποτε, θα γίνεις ξανά!
Είπε την ημέρα που έφυγε ο Ανδρέας...
"Με τον Ανδρέα Λεντάκη με ενώνουν κοινοί αγώνες, φιλία, εκτίμηση και αγάπη, φίλος γεμάτος ζωντάνια και αγάπη για τη ζωή..."
