Άρθρο της Αλεξάνδρας Πολιτάκη στη Guardian.
Οι ευρωπαϊκές κοινωνίες συνήθως υποθέτουν, ότι οι ανθρωπιστικές κρίσεις συμβαίνουν μόνο στον απόηχο φυσικών καταστροφών, επιδημιών, πολέμων ή εμφυλίων συγκρούσεων. Το ενδεχόμενο μια τέτοια κρίση να εμφανιστεί σε μια ευρωπαϊκή χώρα φαίνεται για πολλούς από εμάς ως απίθανο.
Ωστόσο, πλήθος ειδικών επισημαίνουν, πως η Ελλάδα βρίσκεται σήμερα στο επίκεντρο μιας ανθρωπιστικής κρίσης. Ο επικεφαλής των Γιατρών του Κόσμου, Νικήτας Κανάκης, της μεγαλύτερης και σημαντικότερης ΜΚΟ στην Ελλάδα, ήταν ένας από τους πρώτους που το δηλώνουν ανοιχτά.
Η ζώνη του Περάματος, κοντά στην Αθήνα, βρίσκεται εν μέσω μιας ανθρωπιστικής καταστροφής. Ο Ιατρικός Σύλλογος Αθηνών, ο μεγαλύτερος επαγγελματικός φορέας του κλάδου, έχει στείλει ακόμη και επίσημη επιστολή στον ΟΗΕ ζητώντας παρέμβαση.
Υπάρχουν πολιτικοί λόγοι, για τους οποίους αυτή η ανθρωπιστική κρίση δεν έχει συζητηθεί τόσο έντονα. Αναγνωρίζοντας τη σοβαρότητα της κατάστασης η ελληνική κυβέρνηση και η ΕΕ θα έπρεπε επίσης να αναγνωρίσουν, ότι η σημερινή κατάσταση είναι αποτέλεσμα της λεγόμενης οικονομικής «διάσωσης» της Ελλάδας. Έτσι, οι αρχές έχουν επιλέξει να σιωπήσουν.
Είναι γεγονός, πως δεν υπάρχει μια γενική συμφωνία σχετικά με το τι συνιστά μια ανθρωπιστική κρίση.
Ωστόσο, ο ορισμός που χρησιμοποιείται από τους ειδικούς είναι πρακτικός και απλός.
Μια ανθρωπιστική κρίση χαρακτηρίζεται συνήθως από αύξηση της φτώχειας, της ανισότητας, ιδιαίτερα αυξημένης στον τομέα της εκπαίδευσης και της κοινωνικής προστασίας, καθώς και η έλλειψη πρόσβασης σε υπηρεσίες κοινωνικής πρόνοιας.
Ιδιαίτερα σημαντικοί δείκτες είναι η αδυναμία πρόσβασης σε υπηρεσίες πρωτοβάθμιας υγείας, σε ιατρικές εξετάσεις, σε νοσοκομειακή και φαρμακευτική περίθαλψη.
Με άλλα λόγια: Όταν βλέπεις μια κρίση δεν μπορείς να κάνεις λάθος και να την περάσεις για κάτι άλλο.
Η Ελλάδα ποτέ δεν φανταζόταν ότι θα μπορούσε να έρθει αντιμέτωπη με μια ανθρωπιστική κρίση. Σύμφωνα με τον Δείκτη Ανθρώπινης Ανάπτυξης του ΟΗΕ, το 2008 η Ελλάδα κατετάγη 18η στον κόσμο. Κανείς στη χώρα δεν πίστευε πραγματικά, ότι θα μπορούσε να υπάρξει τόσο δραματική αλλαγή.
Η ασφάλεια που προσφέρονταν από τα θεσμικά όργανα και τους μηχανισμούς της ΕΕ ήταν όμως ψεύτικη. Τα κράτη μέλη έπρεπε να πληρώσουν γι' αυτή τη φανταστική ασφάλεια, εκπληρώνοντας απαιτητικά οικονομικά και πολιτικά κριτήρια. Το παράδοξο είναι, ότι ακόμα και η ΕΕ, η υποτιθέμενη εγγυήτρια της ασφάλειας και της ευημερίας των κρατών μελών, έχει σαφώς καθορισμένους τρόπους μέτρησης της φτώχειας, τόσο μέσω απόλυτων όσο και σχετικών δεικτών, που δείχνουν ότι στην Ελλάδα υπάρχει ανθρωπιστική κρίση.
Με βάση τα κριτήρια και τα δεδομένα της ΕΕ, η Ελλάδα είναι μια χώρα σε κατάσταση σοβαρής ένδειας. Το 2011, το 31,4% του πληθυσμού, ή 3,4 εκατομμύρια άνθρωποι, ζούσαν με εισόδημα κάτω από το 60% του εθνικού διάμεσου διαθέσιμου εισοδήματος. Την ίδια στιγμή, το 27,3% του πληθυσμού, ή 1,3 εκατομμύρια άτομα, ήταν στα όρια της φτώχειας. Δεν υπάρχουν ακόμη στοιχεία για το 2012, αν και τα πράγματα έχουν σίγουρα επιδεινωθεί.
Χρησιμοποιώντας περαιτέρω δείκτες της ΕΕ, ένα μεγάλο ποσοστό των ελληνικών νοικοκυριών ζει σήμερα σε συνθήκες «υλικής στέρησης». Λίγο περισσότερο από το 11% στην πραγματικότητα ζει σε «ακραία υλική στέρηση», το οποίο σημαίνει, ότι βρίσκεται χωρίς αρκετή θέρμανση, ηλεκτρική ενέργεια και χρησιμοποιεί είτε ένα αυτοκίνητο ή ένα τηλέφωνο. Σημαίνει, επίσης, ότι έχει κακή διατροφή, στερείται το κρέας ή το ψάρι σε εβδομαδιαία βάση, ενώ έχει και ολική ή μερική αδυναμία να καλύψει τα έξοδα έκτακτης ανάγκης ή τις πληρωμές για ενοίκιο και λογαριασμούς.
Η αναποτελεσματικότητα των ευρωπαϊκών προγραμμάτων για την επανένταξη των ανέργων στην αγορά εργασίας και η έλλειψη εθνικών προγραμμάτων κοινωνικής προστασίας έχουν ωθήσει την Ελλάδα ακόμη πιο χαμηλά στην κλίμακα της φτώχειας. Το ποσοστό ανεργίας στους διαμορφώθηκε τον Οκτώβριο του 2012 στο 26,8%. Το επίπεδο αυτό, αν και είναι τεράστιο σε σύγκριση με το πρόσφατο παρελθόν, δεν δίνει ακόμα την πλήρη εικόνα.
Δεν δείχνει για παράδειγμα την ανεργία που προκύπτει από το κλείσιμο χιλιάδων μικρών επιχειρήσεων. Στους ανέργους θα πρέπει να προστεθούν και οι φτωχοί εργαζόμενοι, δηλαδή, οι εργαζόμενοι με χαμηλούς μισθούς που δεν μπορούν να καλύψουν τις βασικές ανάγκες τους. Εξάλλου, το ποσοστό αυτό ανέρχεται στο 13% του εργατικού δυναμικού, με την Ελλάδα να έχει το μεγαλύτερο ποσοστό «φτωχών εργαζόμενων» στην ευρωζώνη.
Υπάρχουν τρεις ακόμη δείκτες που δείχνουν μια ανθρωπιστική κρίση.
Πρώτος είναι ο αριθμός των αστέγων που στην Ελλάδα έχει αυξηθεί σε πρωτοφανή επίπεδα για ευρωπαϊκή χώρα. Ανεπίσημες εκτιμήσεις κάνουν λόγο για 40.000.
Δεύτερος δείκτης, είναι το ποσοστό των Ελλήνων που έκαναν χρήση ιατρικών υπηρεσιών από ΜΚΟ σε ορισμένα αστικά κέντρα, που έφτασε στο 60% το 2012. Αυτό θα ήταν αδιανόητο ακόμη και πριν από τρία χρόνια, δεδομένου ότι οι υπηρεσίες αυτές παρέχονταν συνήθως σε μετανάστες και όχι σε Έλληνες.
Τρίτος δείκτης, είναι η εκρηκτική αύξηση συσσιτίων και γενικότερα διανομής δωρεάν τροφίμων. Τα επίπεδα δεν έχουν καταγραφεί επίσημα, αλλά η Εκκλησία διανέμει καθημερινά 250.000 μερίδες, ενώ άγνωστος είναι ο αριθμός των τροφίμων που διανέμεται από τις δημοτικές αρχές και τις ΜΚΟ. Με την πρόσφατη εντολή της κυβέρνησης, οι δημοτικές μερίδες θα επεκταθούν περαιτέρω λόγω της αυξανόμενης συχνότητας λιποθυμιών των παιδιών στο σχολείο, λόγω χαμηλής πρόσληψης θερμίδων. Θα υπάρξουν επίσης ελαφριά γεύματα που θα παρέχονται στους νέους φοιτητές.
Η απόδειξη της φτώχειας, της ανισότητας και η αδυναμία στην πρόσβαση υπηρεσιών υπηρεσιών επιβεβαιώνει τις όλο και πιο απελπιστικές δηλώσεις των ανθρώπων στην πρώτη γραμμή.
Η χώρα έχει γίνει ένα πεδίο ανθρωπιστικής δράσης και θα πρέπει να αντιμετωπίζεται ως τέτοιο. Είναι ντροπή για την ελληνική κυβέρνηση και την ΕΕ να κάνουν τα στραβά μάτια σε αυτό. Η διεθνής ανθρωπιστική κοινότητα πρέπει να απαντήσει επειγόντως.
ΠΗΓΗ: tvxs.gr
