Φως, σε μια πρωτοφανή επιχείρηση επηρεασμού των Βρυξελλών ενόψει της κρίσιμης μεταρρύθμισης της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (ΚΑΠ), έρχεται να ρίξει η οργάνωση Παρατηρητήριο της Ευρώπης των Πολυεθνικών (CEO).
Η έρευνα αποκαλύπτει τους...
υπόγειους μηχανισμούς μεταφοράς κονδυλίων από τους Ευρωπαίους φορολογούμενους στα ερευνητικά τμήματα μεγάλων πολυεθνικών, αλλά και τις στρατιές των «γκρίζων κοστουμιών» που δαπανούν εκατομμύρια ευρώ, για να προωθούν ιδιωτικά συμφέροντα.
Το CEO, στο οποίο συμμετέχει και ο Έλληνας ερευνητής Γιώργος Βασσάλος, αποτελεί εδώ και χρόνια το φόβο και τον τρόμο των πολυεθνικών που επιχειρούν να επηρεάσουν το έργο της Κομισιόν και του Ευρωκοινοβουλίου. Το Παρατηρητήριο της Ευρώπης των Πολυεθνικών έχει φέρει στο φως δεκάδες περιστατικά άμεσων και έμμεσων παρεμβάσεων από εταιρείες, που στήνουν τα γραφεία τους δίπλα στο κτίριο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και του Ευρωκοινοβουλίου. Είναι χαρακτηριστικό, ότι στην έκθεση για την ΚΑΠ το CEO κάνει λόγο για στρατιές από λομπίστες, οι οποίοι, εκτός από τη δική τους δράση, στηρίζονται σε «ένα εκτεταμένο δίκτυο εμπορικών ενώσεων, εταιρειών συμβούλων, ιδρυμάτων ερευνών αλλά και φιλικών κυβερνήσεων». Αυτή η στρατιά τεχνοκρατών, υποστηρίζει ο ερευνητής Μάρτιν Πίτζεον, «βομβαρδίζει καθημερινά τα μέσα ενημέρωσης και τους πολιτικούς με δελτία Τύπου, εκθέσεις, προσκλήσεις σε συνέδρια και προτάσεις προσωπικών συναντήσεων».
Η πιο εμφανής και επίσημη έκφανση αυτή της στρατηγικής είναι η διοργάνωση συνεδρίων τα οποία χρηματοδοτούνται από τις μεγαλύτερες πολυεθνικές και τα οποία συγκεντρώνουν την αφρόκρεμα τεχνοκρατών και πολιτικών παραγόντων της ΕΕ. Αν και θεωρητικά τα συνέδρια είναι ανοιχτά στο κοινό, το εισιτήριο εισόδου, που μπορεί να ξεπερνά και τα 1.000 ευρώ, εξασφαλίζει ότι στην αίθουσα δεν θα εισέλθουν «ενοχλητικές φωνές». Χαρακτηριστικά παραδείγματα τέτοιων συναθροίσεων ήταν το Παγκόσμιο Φόρουμ Γεωργίας, το οποίο διοργάνωσε η εταιρεία μεταλλαγμένων Monsantoμε χρηματοδότηση από την BayerCropscience (θυγατρική της BayerAG). Τις εργασίες άνοιξε ο Πάολο Ντε Κάστρο, πρόεδρος της Επιτροπής Γεωργίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.
Αντίστοιχα, ο κολοσσός των φυτοφαρμάκων Syngenta πλήρωσε 1 εκατ. ευρώ στην ELO (Ευρωπαϊκή Οργάνωση Αγροτικής Ιδιοκτησίας) για να οργανώσει το Φόρουμ για το Μέλλον της Γεωργίας. Μέσω της ELO η ελβετική εταιρεία εξασφάλισε πρόσβαση στα πλέον υψηλόβαθμα στελέχη της ΕΕ που θα καθορίσουν τα τελικά χαρακτηριστικά της ΚΑΠ. Είναι ενδεικτικό, ότι κατά τη διάρκεια του φόρουμ, στο οποίο συμμετείχε και ο Ρουμάνος επίτροπος Γεωργίας, Ντάτσιαν Κιόλος, ο Ντε Κάστρο έσπασε για πρώτη φορά τη σιωπή του και στήριξε ανοιχτά την ενίσχυση των γενετικά τροποποιημένων τροφίμων.
«Η κορυφή του παγόβουνου»
«Αυτές οι συναντήσεις όμως», εξηγεί στα «Επίκαιρα» ο Μάρτιν Πίτζεον από το CEO, «είναι απλώς η κορυφή του παγόβουνου». Ο ίδιος υποστηρίζει, ότι επιστήμονες που προέρχονται από μεγάλες πολυεθνικές στον κλάδο της γεωργίας και της βιοτεχνολογίας τοποθετούνται διαρκώς σε πάνελ εμπειρογνωμόνων και θέσεις-κλειδιά του ευρωπαϊκού μηχανισμού. Πολλές φορές, μάλιστα, είναι η ίδια η Κομισιόν που προσφεύγει σε ιδιωτικές εταιρείες αναζητώντας ερευνητές και επιστήμονες, οι οποίοι συχνά θα γνωμοδοτήσουν για τη στάση της ΕΕ απέναντι στις ιδιωτικές εταιρείες.
Ένας από τους γνωστότερους μηχανισμούς για τη «μεταφορά τεχνογνωσίας» από τον ιδιωτικό τομέα προς τα ερευνητικά κέντρα της ΕΕ, που ασχολούνται με τη γεωργία και τα τρόφιμα, είναι και το περίφημο InternationalLifeSciencesInstitute(ILSI) – ένα πανίσχυρο λόμπι που χρηματοδοτείται από εταιρείες όπως η BASF, η CocaCola, η Danone, η Kraft, τα McDonald’s, η Monsanto, η Nestle, η Syngenta, η Alimonto, και η Unilever. Στελέχη του ILSIβρίσκονται όλο και συχνότερα στο εσωτερικό της Ευρωπαϊκής Αρχής για την Ασφάλεια των Τροφίμων (EFSA), η οποία, μεταξύ άλλων, καθορίζει ποια προϊόντα από τις εταιρείες που χρηματοδοτούν το ILSI θα πάρουν άδεια για να κυκλοφορήσουν στην ευρωπαϊκή αγορά.
Συγκεκριμένα, στην περίπτωση της ΚΑΠ, στους άμεσους στόχους των ομάδων πίεσης είναι, να εξασφαλίσουν για τις εταιρείες που χρηματοδοτούν ένα κομμάτι από τα 58 δις ευρώ του ετήσιου προϋπολογισμού για την αγροτική πολιτική. Πρόκειται για μια πίτα που αποτελεί το 40% των συνολικών δαπανών της ένωσης και, όπως είναι φυσικό, συγκεντρώνει το ενδιαφέρον των μεγαλύτερων εταιρειών του πλανήτη.
Στρατηγικός σχεδιασμός
Πάντως, όπως προκύπτει από την τελευταία έκθεση του Παρατηρητηρίου για την Ευρώπη των Πολυεθνικών, η εμπλοκή των λόμπι στα σχέδια μεταρρύθμισης της ΚΑΠ ξεπερνούν κατά πολύ τις χρηματοδοτήσεις και τις μικρές ή μεγαλύτερες «ευκολίες» που μπορεί να προσφέρει η ΕΕ σε μεγαθήρια της γεωργίας και των τροφίμων. «Η μεταρρύθμιση», όπως μας εξήγησε ο Μάρτιν Πίτζεον, «θα κρίνει το μέλλον της αγροτικής πολιτικής στην Ευρωπαϊκή Ένωση για τις επόμενες δεκαετίες». Τα λόμπι των εταιρειών, λοιπόν, ενδιαφέρονται περισσότερο να επηρεάσουν την ευρύτερη συζήτηση και τη φιλοσοφία των αλλαγών.
Πραγματοποιώντας μια σύντομη αναδρομή στην πορεία της ΚΑΠ, από τις αρχές της δεκαετίας του ’90, η έκθεση του CEO καταγράφει σειρά κινήσεων που έπληξαν ανεπανόρθωτα τους μικρούς παραγωγούς προς όφελος των μεγάλων εταιρειών του κλάδου, ενώ οδήγησαν το περιβάλλον στα όρια της αντοχής του μέσα από μονοκαλλιέργειες και άλλες στρεβλώσεις στην αγροτική παραγωγή.
Αξίζει να σημειωθεί, ότι η Ελλάδα αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα με την τεράστια μείωση παραγωγής που παρατηρήθηκε σε δυναμικά, αγροτικά προϊόντα (καπνός, βαμβάκι, ζάχαρη, σταφίδα κ.ά.) και τη μετατροπή της χώρας από εξαγωγέα αγροτικών προϊόντων (πριν το 1981) σε εισαγωγέα – με το αγροτικό εμπορικό έλλειμμα να φτάνει τα 3,5 με 4 δις. ευρώ το χρόνο!
Στη νέα λογική που προωθούν τα λόμπι μέσω της ΚΑΠ, υπονοείται η ανάγκη εντατικοποίησης της αγροτικής παραγωγής στην Ευρώπη, με στόχο την κάλυψη των παγκόσμιων αναγκών σε τρόφιμα ενός πλανήτη που θα φιλοξενεί 9 δισεκατομμύρια κατοίκους μέχρι το 2050. Πρόκειται, βέβαια, για ένα παραπλανητικό επιχείρημα αφού, όπως υποστηρίζει και η Διεθνής Οργάνωση Τροφίμων και Γεωργίας του ΟΗΕ, ο πλανήτης δεν αντιμετωπίζει πρόβλημα παραγωγής αλλά διανομής των τροφίμων. Είναι χαρακτηριστικό, ότι το ένα τρίτο των τροφίμων που παράγονται για τις δυτικές κοινωνίες καταλήγει στα σκουπίδια.
Ομάδες επιρροής
Πίσω, όμως, από αυτή τη φιλολογία των λόμπι, εξηγεί η έκθεση του CEO, κρύβεται η προσπάθεια περαιτέρω εκβιομηχάνισης της αγροτικής παραγωγής με καταστροφικές συνέπειες για τους μεσαίους και μικρούς παραγωγούς. Η ίδια πολιτική ταυτίζεται σε αρκετά σημεία και με την πολιτική ελεύθερου εμπορίου, η οποία προωθείται δυναμικά από συγκεκριμένες χώρες της ΕΕ, όπως η Βρετανία, η Ιρλανδία και η Ολλανδία.
Με την τρομακτική οικονομική και πολιτική ισχύ τους, ορισμένα από τα μεγαλύτερα λόμπι που ασχολούνται με την ΚΑΠ, όπως το Business Europe και το Europabio, κατάφεραν να εκπαραθυρώσουν οποιαδήποτε εναλλακτική πρόταση που θα έδινε βάρος στην προστασία του περιβάλλοντος και της μικρής τοπικής παραγωγής. Είναι χαρακτηριστικό, ότι οι ομάδες πίεσης δαπάνησαν τέσσερις φορές περισσότερα χρήματα από το σύνολο των ανεξάρτητων οργανώσεων που θέλησαν να παρέμβουν στις διαδικασίες σχεδιασμού της νέας ΚΑΠ. Κι αυτό προκύπτει μόνο από τα επίσημα στοιχεία, καθώς στην Ευρώπη αρκετά από τα μεγαλύτερα λόμπι που δρουν στις Βρυξέλλες δεν είναι καταγεγραμμένα, όπως, λόγου χάρη, συμβαίνει στις ΗΠΑ.
Η μάχη στην Ευρώπη δόθηκε για άλλη μια φορά με άνισους όρους ανάμεσα στις ομάδες πίεσης των πολυεθνικών και τις αγροτικές ή ερευνητικές ενώσεις που πρότειναν εναλλακτικά μοντέλα για μια βιώσιμη και φιλική προς το περιβάλλον αγροτική πολιτική. Η φωνή των πρώτων ακούστηκε στους διαδρόμους των Βρυξελλών.
Το άρθρο του Άρη Χατζηστεφάνου δημοσιεύτηκε στα "Επίκαιρα" στις 5/7/2012.
ΠΗΓΗ: epikaira.gr
