Του Paul Krugman
Από τότε που η Ελλάδα πήρε την κάτω βόλτα, ακούσαμε πολλά για όλα τα κακά των Ελλήνων.
Κάποιες κατηγορίες είναι αληθινές, κάποιες λάθος - αλλά όλες χάνουν το νόημα.
Ναι, υπάρχουν μεγάλες αποτυχίες...
στην ελληνική οικονομία, την πολιτική και χωρίς αμφιβολία την κοινωνία. Αλλά οι αποτυχίες δεν είναι αυτές που προκάλεσαν την κρίση που ταλανίζει την Ελλάδα και απειλεί να διαχυθεί σε ολόκληρη την Ευρώπη.
Όχι, οι ρίζες αυτής της καταστροφής εντοπίζονται πιο βόρεια, στις Βρυξέλλες, στη Φρανκφούρτη και στο Βερολίνο, όπου οι αξιωματούχοι δημιούργησαν ένα βαθιά - ίσως μοιραία - ελαττωματικό νομισματικό σύστημα, έπειτα περιέπλεξαν αυτά τα προβλήματα αντικαθιστώντας την ανάλυση με την ηθικολογία. Και η λύση στην κρίση, αν υπάρχει, θα πρέπει να έρθει από τους ίδιους.
Ως προς τις ελληνικές αποτυχίες:
η Ελλάδα πράγματι έχει μεγάλη διαφθορά και φοροδιαφυγή και η ελληνική κυβέρνηση έχει τη συνήθεια να ζει πέραν των δυνατοτήτων της. Πέρα από αυτό, η ελληνική παραγωγικότητα είναι χαμηλή σε σχέση με τα ευρωπαϊκά πρότυπα - περίπου 25% χαμηλότερη του μέσου όρου στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Από την άλλη, πολλά πράγματα που ακούμε για τους Έλληνες, δεν είναι αλήθεια.
Οι 'Ελληνες δεν είναι τεμπέληδες - αντίθετα, εργάζονται περισσότερες ώρες από οποιονδήποτε άλλον στην Ευρώπη και πολλές περισσότερες ώρες από τους Γερμανούς συγκεκριμένα.
Η Ελλάδα, επίσης, δεν διαθέτει ένα ανεξέλεγκτο κράτος πρόνοιας όπως υποστηρίζουν οι συντηρητικοί: το ποσοστό των κοινωνικών δαπανών ως προς το ΑΕΠ είναι σημαντικά χαμηλότερο στην Ελλάδα από ό, τι, για παράδειγμα, στη Σουηδία ή τη Γερμανία, δύο χώρες που τα έχουν καταφέρει καλά στην κρίση.
Πώς λοιπόν η Ελλάδα βρέθηκε τόσο μπλεγμένη;
Εξαιτίας του ευρώ. Πριν από 15 χρόνια η Ελλάδα δεν ήταν κανένας παράδεισος, αλλά δεν βρισκόταν και σε κρίση. Η ανεργία ήταν υψηλή, αλλά όχι καταστροφική και το κράτος λίγο ή πολύ κατάφερνε να βγαίνει στις αγορές, κερδίζοντας αρκετά από τις εξαγωγές, τον τουρισμό, τη ναυτιλία και άλλες πηγές εισοδήματος που πλήρωναν τις εισαγωγές της.
Έπειτα η Ελλάδα εισήλθε στο ευρώ και συνέβη κάτι φοβερό: ο κόσμος άρχισε να πιστεύει, ότι ήταν ένα ασφαλές μέρος για επενδύσεις. Ξένα χρήματα συνέρρεαν στην Ελλάδα, η οικονομία άνθισε, ο πληθωρισμός κάλπασε και η Ελλάδα γινόταν διαρκώς λιγότερο ανταγωνιστική. Οι Έλληνες φυσικά σπατάλησαν πολλά, αν όχι τα περισσότερα από τα χρήματα αυτά, αλλά το ίδιο έκανε οποιοσδήποτε βρέθηκε στη φούσκα του ευρώ.
Αλλά μετά η φούσκα έσκασε και τα δομικά προβλήματα του συστήματος του ευρώ έγιναν εμφανή. Έχετε αναρωτηθεί, γιατί η περιοχή του δολαρίου (γνωστή ως οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής) λίγο - πολύ λειτουργεί, χωρίς το είδος της σφοδρής κρίσης που τώρα πλήττει την Ευρώπη; Η απάντηση είναι, ότι έχουμε μία ισχυρή κεντρική κυβέρνηση και οι ενέργειες αυτής της κυβέρνησης προσφέρουν πραγματικές διασώσεις στις πολιτείες που έχουν ανάγκη.
Έτσι λοιπόν η Ελλάδα, αν και όχι αναμάρτητη, έχει βρει τον μπελά της εξαιτίας της αλαζονείας των ευρωπαίων αξιωματούχων, κυρίως από πλουσιότερες χώρες, οι οποίοι έπεισαν τους εαυτούς τους, ότι θα μπορούσαν να κάνουν ένα κοινό νόμισμα να λειτουργήσει χωρίς κοινή κυβέρνηση.
Και αυτοί οι ίδιοι αξιωματούχοι έκαναν την κατάσταση ακόμη χειρότερη, επιμένοντας ότι τα προβλήματα του νομίσματος προκλήθηκαν από την ανεύθυνη συμπεριφορά των Νοτιοευρωπαίων και ότι όλα θα διορθώνονταν αν οι άνθρωποι προθυμοποιούνταν να υποφέρουν περισσότερο.
Και έτσι ερχόμαστε στις εκλογές της Κυριακής στην Ελλάδα, που κατέληξαν να μην διευθετούν τίποτε. Ο κυβερνητικός συνασπισμός κατάφερε να παραμείνει στην εξουσία, αν και αυτό δεν είναι ακόμη ξεκάθαρο. Αλλά οι Έλληνες δεν μπορούν να επιλύσουν την κρίση ούτως ή άλλως.
Ο μόνος τρόπος που το ευρώ ίσως μπορούσε να σωθεί - ίσως - θα ήταν, αν οι Γερμανοί και η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα συνειδητοποιούσαν, ότι είναι οι ίδιοι που πρέπει να αλλάξουν τη συμπεριφορά τους, με το να ξοδέψουν περισσότερα και ναι, με το να δεχθούν υψηλότερο πληθωρισμό.
Αν όχι, η Ελλάδα θα μείνει στην Ιστορία ως το θύμα της ύβρεως των άλλων.
Το Βήμα, The New York Times
