Το κλειδί για την αντιμετώπιση μιας σειράς νευρολογικών διαταραχών, όπως είναι το Αλτσχάιμερ, το Πάρκινσον και η νόσος του Χάντιγκτον, βρήκαν Ελληνες ερευνητές στο Ιόνιο Πανεπιστήμιο, έπειτα από έξι χρόνια ερευνών....
Αυτό που δεν έχουν βρει ακόμη, όμως, είναι ο τρόπος να ξεκλειδώσουν το ενδιαφέρον της ελληνικής πολιτείας προκειμένου να αξιοποιηθεί κατάλληλα ένα μοναδικό ερευνητικό εργαλείο, το οποίο ανοίγει το δρόμο για την έγκαιρη διάγνωση αυτών των ασθενειών, αναζωπυρώνοντας τις ελπίδες για την αποτελεσματική θεραπεία τους.
Ενώ μέχρι σήμερα οι κλινικές μελέτες εξετάζουν τις συνέπειες αυτών των διαταραχών, εστιάζοντας στα συμπτώματα ήδη ασθενών, η ερευνητική ομάδα πήρε τα πράγματα από την αρχή και με τη βοήθεια των μαθηματικών μοντέλων βιοπληροφορικής κατανόησε το μηχανισμό που τις προκαλεί, αγγίζοντας την καρδιά του προβλήματος.
Οπως εξηγεί στην «Ε» ο επίκουρος καθηγητής στο τμήμα Πληροφορικής του Ιονίου, Παναγιώτης Βλάμος: «Οι νευρολογικές ασθένειες είναι ουσιαστικά διαταραχές στη λειτουργία των μιτοχονδρίων -των μονάδων παραγωγής ενέργειας του οργανισμού- που λειτουργούν με συγχωνεύσεις και διασπάσεις. Αιτία των δυσλειτουργιών στις συγχωνεύσεις των μιτοχονδρίων αποτελεί το φαινόμενο της ηλεκτρικής θρόμβωσης, που θεμελίωσε η ερευνητική μας ομάδα. Η ηλεκτρική θρόμβωση οδηγεί σε ηλεκτρικά σύμπλοκα στην εσωτερική μεμβράνη του μιτοχονδρίου, οπότε η υπεραγωγιμότητα της μεμβράνης διακόπτεται, οδηγώντας με τη σειρά της στη μείωση της παραγωγής ενέργειας. Μοντελοποιήσαμε τη λειτουργία συγχώνευσης και διάσπασης των μιτοχονδρίων σε επίπεδες τομές τους και προσομοιώσαμε σε υπολογιστή τη λειτουργία της εσωτερικής τους μεμβράνης. Ετσι καταλάβαμε ακριβώς τη λειτουργία τους. Οταν τελειώσαμε, ταυτοποιήσαμε το μηχανισμό με τα αποτελέσματα των κλινικών μελετών που ήδη υπήρχαν. Ειδικά στην περίπτωση του Αλτσχάιμερ, ο πληθυσμός των υγιών μιτοχονδρίων μειώνεται κατά πολύ, οδηγώντας σε νευρωνική οξειδωτική βλάβη».
Μια άμεση συνέπεια της ανακάλυψης είναι ότι τώρα μπορεί να γίνεται εντοπισμός και διάγνωση ακριβώς πάνω στη βλάβη αυτή, πολύ πιο έγκυρα και έγκαιρα απ' ό,τι πριν. Πέρα από τη διάγνωση και πρόληψη των νευρολογικών διαταραχών, όμως, ανοίγεται το πεδίο για τις κλινικές μελέτες που θα οδηγήσουν στην εξεύρεση της κατάλληλης αγωγής, στο σχεδιασμό ενδεδειγμένων φαρμάκων ή στη δημιουργία μιας εναλλακτικής θεραπείας.
Η έρευνα, στην οποία συμμετείχαν επίσης ο Θάνος Αλεξίου, υποψήφιος διδάκτορας βιοπληροφορικής και ο Γιάννης Ρέκκας, ερευνητής φυσικών επιστημών, έχει ήδη γίνει αποδεκτή από τη διεθνή ερευνητική κοινότητα και έχει τύχει σημαντικών δημοσιεύσεων -στην εγκυρότερη βάση ιατρικών δεδομένων στον κόσμο Medworm, συμπεριλαμβάνεται ανάμεσα στα 20 περισσότερο διαβασμένα άρθρα σε ένα σύνολο 4.500 εργασιών για μιτοχονδριακές ασθένειες.
Ενα τόσο σημαντικό εύρημα σε κάθε περίπτωση είναι κρίμα να μείνει στα χαρτιά. Το ερώτημα είναι αν η απρόθυμη μέχρι σήμερα Πολιτεία θα διαθέσει τις εργαστηριακές υποδομές που απαιτούνται προκειμένου να εξελιχθεί η έρευνα και να αποφέρει απτά αποτελέσματα ή αν οι ερευνητές θα αναγκαστούν να αποδεχτούν κάποια από τις προτάσεις που τους έχουν γίνει από το εξωτερικό.
Τη σπουδαιότητα ενός εργαλείου καταπολέμησης ασθενειών, οι οποίες αναμένεται να κάνουν θραύση στο μέλλον, ενώ το παρόν αδυνατεί να τις αντιμετωπίσει αποτελεσματικά, ο καθένας είναι σε θέση να το κατανοήσει. Ειδικά για το Αλτσχάιμερ, από το οποίο πάσχουν 160.000 άνθρωποι στη χώρα μας, σχεδόν το 90% αυτών των ανθρώπων μένουν με τις οικογένειές τους, καθώς λείπουν οι δημόσιες δομές και η φροντίδα τους απασχολεί περισσότερους του ενός φροντιστές, σύμφωνα με στοιχεία ερευνών που διέθεσε στην «Ε» η πρόεδρος της Εταιρείας Αλτσχάιμερ Αθηνών, νευρολόγος ψυχίατρος Παρασκευή Σακκά. Αυτή η εκφυλιστική του εγκεφάλου ασθένεια υπολογίζεται ότι πλήττει περίπου 7.300.000 ανθρώπους στην Ευρώπη, 35 εκατομμύρια σε όλον τον κόσμο, ενώ μέχρι το 2050 οι ασθενείς εκτιμάται ότι θα υπερτριπλασιαστούν.
Ελευθεροτυπια
