Αλέξανδρος Ζέρβας
Ενώπιον μιας νέας κατάστασης βρίσκονται από την 1η Ιουνίου δεκάδες χιλιάδες οφειλέτες, καθώς με την οριστική άρση της προστασίας της πρώτης κατοικίας και την εφαρμογή του νέου Πτωχευτικού...
Κώδικα, «ξεκλείδωσε» ο εφιάλτης των πλειστηριασμών αλλά και των εξώσεων για τους ίδιους και τις οικογένειές τους από τα σπίτια τους.Το πρόβλημα, σύμφωνα με ανθρώπους που παρακολουθούν από κοντά τα δεδομένα, γίνεται ακόμη μεγαλύτερο, καθώς η κρίση της πανδημίας του κοροναϊού ήρθε να δώσει το τελειωτικό «χτύπημα» για πολλούς υπερχρεωμένους ελεύθερους επαγγελματίες, αλλά και πολλά νοικοκυριά. Την ίδια στιγμή πληθαίνουν οι πληροφορίς που θέλουν τις τράπεζες να ετοιμάζονται να κινηθούν επιθετικά, με μαζικούς πλειστηριασμούς στοχεύοντας ακόμη κι ανέργους ή ευπαθείς ομάδες.
Με αυτά τα δεδομένα δεν είναι λίγοι οι οφειλέτες, οι οποίοι πιθανότατα θα αναγκαστούν να αναζητήσουν λύση μέσω της εξωδικαστικής αυτοματοποιημένης ρύθμισης οφειλών μέσω ηλεκτρονικής πλατφόρμας, η οποία, σχεδίασε και ανέπτυξε η Ειδική Γραμματεία Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους του υπουργείου Οικονομικών σε συνεργασία με τις Γενικές Γραμματείες του υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης.
Πρόκειται για μια αυτοματοποιημένη διαδικασία, η οποία επί της ουσίας δίνει στους οφειλέτες δύο δυνατότητες: είτε να ρυθμίσουν το χρέος τους-εάν κι εφόσον πληρούν τις προϋποθέσεις που τίθενται- είτε να πτωχεύσουν, με ό,τι συνεπάγεται αυτό (απώλεια όλων των περιουσιακών στοιχείων που βρίσκονται στην κυριότητά τους).
Όπως είναι φυσικό πάντως η εν λόγω ρύθμιση προκαλεί ακόμη μεγαλύτερη ανησυχία τόσο για την τύχη όσων οφειλετών δεν καταφέρουν να μπουν σε ρύθμιση χρεών όσο και για την πραγματική δυνατότητα ακόμη κι εκείνων που θα ενταχθούν να ανταποκριθούν σε βάθος χρόνου στις υποχρεώσεις τους.
Πόσοι μένουν εκτός ρυθμίσεων;
Μιλώντας στο tvxs.gr ο Ειδικός Γραμματέας Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους, Φώτης Κουρμούσης, σημειώνει ότι «δεν μπορούμε γνωρίζουμε αν υπάρχουν οφειλέτες που δεν θα μπορέσουν να ενταχθούν στον μηχανισμό. Δεν υπάρχει κάπου ένας κατάλογος σχετικά με τους οφειλέτες και το ακριβές πρόβλημα που αντιμετωπίζουν. Γι’ αυτό δημιουργήσαμε αυτό το εργαλείο που δίνει δόσεις -240 για το δημόσιο και 420 για τις τράπεζες- για να διευκολύνει οποιονδήποτε έχει πρόβλημα με τα χρέη του».
Σε ερώτημα σχετικά με τη στάση που θα τηρήσουν οι τράπεζες, αναφέρει: «Με το νέο νόμο το τι κάνουν ακόμη και οι τράπεζες είναι καταγεγραμμένο, ελεγχόμενο, καθώς υλοποιείται μέσω ηλεκτρονικής πλατφόρμας, οπότε δεν επαφίεται στα χέρια του εκάστοτε υπαλλήλου, ο οποίος ενδεχομένως δεν θέλει, δεν ξέρει ή δεν μπορεί να κάνει μια ρύθμιση. Όλα πλέον γίνονται ηλεκτρονικά, είναι προαποφασισμένα. Εφόσον λοιπόν κάποιος δικαιούται μια ρύθμιση θα τη λάβει. Εάν δεν τη δικαιούται, θα ενημερωθεί από την πλατφόρμα για ποιο λόγο δεν τη λαμβάνει, ποια προϋπόθεση ή ποιο κριτήριο δηλαδή δεν πληροί. Με άλλα λόγια, υπάρχει μια διαφάνεια και σε κάθε περίπτωση υπάρχει μια απάντηση, για να ξέρει κάποιος τι ισχύει».
Η πτώχευση, ο ιδιωτικός φορέας για τα ευάλωτα νοικοκυριά και οι εξώσεις
«Αν κάποιος δεν μπορεί να πληρώσει τη ρύθμιση, σημαίνει ότι πρακτικά έχει ήδη πτωχεύσει. Άρα ο νόμος του δίνει το δικαίωμα να κάνει μια αίτηση για την δεύτερη ευκαιρία. Δηλαδή να ζητήσει να διαγραφούν όλα τα τα χρέη του, έτσι ώστε να μπορέσει να κάνει ένα νέο ξεκίνημα» επισημαίνει ο κύριος Κουρμούσης και συνεχίζει: «Αυτή η διαδικασία συνοδεύεται από απώλεια όλης της περιουσίας, που συνεπάγεται από την πτώχευση. Ωστόσο η πρώτη κατοικία για τα ευάλωτα νοικοκυριά έχει μια ειδική μεταχείριση, δηλαδή δεν μπορεί να την πάρει ο οποιοσδήποτε πιστωτής και άρα να προβεί σε έξωση του οφειλέτη. Αντιθέτως, αυτή την πρώτη κατοικία -όπως προβλέπει ο νόμος- την αγοράζει ένας ιδιωτικός φορέας, ο οποίος υποχρεούται να μισθώσει πίσω στον πολίτη για 12 έτη. Άρα ο πολίτης μένει στην κατοικία του εφόσον καλύπτει το μηνιαίο μίσθωμα. Σε αυτή την κατεύθυνση το κράτος βοηθάει στην αποπληρωμή του μισθώματος, παρέχοντάς του ένα μηνιαίο επιδομα στέγασης. Το ποσό αυτό τη επιδότησης φτάνει μέχρι τα 210 ευρώ».
Τι συμβαίνει όμως αν κάποιος που ανήκει στη συγκεκριμένη κατηγορία, αδυνατεί ακόμη κι έτσι να καλύψει το μίσθωμα προς την ιδιωτική εταιρία που έχει αγοράσει το σπίτι του; «Σε μια τέτοια περίπτωση, θα συμβεί ό,τι συμβαίνει και στις περιπτώσεις ενοικιαστών που δεν καταβάλουν το ενοίκιο στον ιδιοκτητη. Θα ακολουθηθεί ο δρόμος της έξωσης» απαντά ο κύριος Κουρμούσης.
Πότε χάνεται η ρύθμιση
Αναφορικά με τις σοβαρές ενστάσεις, που εκφράζουν φορείς όπως η ΓΣΕΒΕΕ, ο ίδιος αναφέρει: «Υπάρχει ξεχωριστή διαδικασία για τους μικρούς και τους μεγάλους οφειλέτες. Δηλαδή για τους μικρούς οφειλέτες -που είναι και η πλειοψηφία στη χώρα μας- οι διαδικασίες είναι πλήρως ηλεκτρονικες. Δεν χρειάζεται δηλαδή να τρέχουν στα δικαστήρια, ούτε να τρέχουν να βρίσκουν υπαλλήλους τραπεζών εφοριών και ασφαλιστικών ταμείων και να πρέπει να συναλλαγούν μαζί τους, συγκεντρώνοντας διαρκώς δικαιολογητικά. Το μόνο που έχουν να κάνουν είναι να μπουν στην ηλεκτρονική πλατφόρμα και ακολουθώντας μια αποκλειστικά ηλεκτρονική διαδικασία μέσα σε δυο μήνες να βρουν μια λύση για τη ρύθμιση των οφειλών τους. Εφόσον στη συνέχεια τηρούν αυτή τη ρύθμιση, δεν θα έχουν κάποιο πρόβλημα».
Την ίδια στιγμή όμως τα πράγματα δεν είναι εύκολα στην περίπτωση που κάποιος οφειλέτης, που έχει ενταχθεί σε ρύθμιση βρεθεί σε κάποια φάση σε πλήρη αδυναμία να ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις του. «Εάν ο οφειλέτης δεν πληρώσει τρεις συνεχόμενες δόσεις, τότε χάνει αυτή τη ρύθμιση. Εδώ η υπάρχει η λεγόμενη περίοδος χάριτος από τους πιστωτές, αλλά αυτή είναι μια σύντομη περίοδος. Αν βρίσκεται δηλαδή σε καθεστώς μόνιμης αδυναμίας, τότε σημαίνει πως δεν μπορεί να εξυπηρετήσει τη ρύθμιση. Άρα θα κινηθούν οι πιστωτές εναντίον του με μέτρα όπως οι κατασχέσεις και οι πλειστηριασμοί. Αυτό συμβαίνει ανεξαρτήτως του νόμου αυτού, καθώς προβλέπεται από τον κώδικα πολιτικής δικονομίας. Θα προσφύγουν δηλαδή στα δικαστήρια για να ξεκινήσουν τα μέτρα» λέει χαρακτηριστικά ο κύριος Κουρμούσης.
Ο κίνδυνος για τους εγγυητές δανείων
Επιπλέον, ανάλογο κίνδυνο φαίνεται πως διατρέχουν και οι εγγυητές δανείων, με τον Ειδικό Γραμματέα Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους να επισημαίνει: «Ούτως ή άλλως υπάρχει κίνδυνος για τους εγγυητές δανείων. Εφόσον δηλαδή κάποιος δεν πληρώνει, οι τράπεζες μετά από 90 ημέρες κινούνται τόσο εναντίον του οφειλέτη όσο και εναντίον των εγγυητών του. Κατά συνέπεια, δεν είναι κάτι καινούργιο που θα συμβεί στους εγγυητές λόγω αυτού του νόμου. Ήδη συνέβαινε στους εγγυητές, τους κυνηγούσαν δηλαδή οι τράπεζες για τα χρέη που είχαν οι οφειλέτες. Τώρα με το νέο νόμο μπορούν και οι εγγυητές να ρυθμίσουν τα χρέη και κατά συνέπεια να γλυτώσουν τα μέτρα των πιστωτών».
Αναφερόμενος στην άρση του τραπεζικού απορρήτου ο κύριος Κουρμούσης υποστηρίζει ότι «είναι απολύτως απαραίτητη με σκοπό να ελεγχθεί κατά πόσο υπάρχει διαθέσιμη περιουσία ή εισόδημα. Ελέγχονται δηλαδή οι καταθέσεις, το ομόλογα, τα χρηματοδοτικά προϊόντα στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Αν κάποιος βρεθεί ότι έχει περιουσία, τότε προφανώς δεν θα του δοθεί μια ευνοϊκή ρύθμιση, αλλά θα κληθεί να πληρώσει το χρέος του».
Τέλος, παραδέχεται πως η κατάσταση σε ό,τι έχει να κάνει με το ιδιωτικό χρέος νοικοκυριών και επιχειρήσεων θα είναι πολύ χειρότερη με φόντο την κρίση της πανδημίας του κοροναϊού πιθανότατα. «Δεν υπάρχουν στοιχεία σχετικά με την κατάσταση που έχει διαμορφωθεί μετά την κρίση της πανδημίας. Το χρέος έχει παγώσει. Ωστόσο εκτιμούμε πως περισσότεροι άνθρωποι θα έχουν βρεθεί σε αδυναμία και θα έχουν πρόβλημα με τα χρέη τους» υπογραμμίζει καταλήγοντας.
