Κωστής Παπαϊωάννου
Στις αρχές της δεκαετίας ο Tσόμσκι συνέκρινε τις ΗΠΑ με το Ιράν ως προς τον θρησκευτικό φανατισμό: «... Νομίζω, ότι το 75% του αμερικανικού πληθυσμού πιστεύει κυριολεκτικά στον Διάολο. Πριν από μερικά χρόνια το ποσοστό των ανθρώπων που πίστευαν στη δαρβινική θεωρία της εξέλιξης, ήταν μικρότερο από 10%».
Τεράστια τμήματα της αμερικανικής κοινωνίας ζουν σε παράλληλο σύμπαν: πιστεύουν στα φαντάσματα (34%), στα στοιχειωμένα σπίτια (37%), στην επίδραση των άστρων (32%), στην εξωαισθητηριακή αντίληψη (41%), στην επικοινωνία με τους νεκρούς (35%).
Και στη χώρα μας κυκλοφορούν απίθανες θεωρίες: όλες οι πυραμίδες είναι ελληνικές, το ελληνικό αλφάβητο δεν προήλθε από το φοινικικό, ο Οδυσσέας περιπλανήθηκε στην Αμερική, οι μασόνοι μας κυβερνούν, ο Αϊνστάιν έκλεψε θεωρίες Ελλήνων.
Είμαστε στις πρώτες δυτικές χώρες στο ποσοστό άρνησης της θεωρίας της εξέλιξης: 35%. Ο Δαρβίνος δεν είναι πιο δημοφιλής στην Ελλάδα απ' ότι στις ΗΠΑ. Πιστεύουμε στην ύπαρξη ψυχών και πνευμάτων (57,3%), στο πεπρωμένο/μοίρα (51,4%), σε ανώτερες δυνάμεις (44,1%), στην ύπαρξη του Σατανά (43,8%), στα θαύματα (41,4%), στους εξωγήινους (37,8%), στη Δευτέρα Παρουσία και στην τελική κρίση (37,4%) (Κάπα Research, 2015).
Άλλοι σπρώχνουν τον αντιεμβολιασμό. Άλλοι πουλάνε επιστήμη με τρέλα. Μέλος του Δ.Σ. της Ένωσης Ελλήνων Φυσικών, ενθουσιασμένο, έγραψε: «Έμαθα από πολύ σημαντικό, μοναδικό και ειδικό επιστήμονα ότι το DNA των Ελλήνων έχει μια αναπάντεχη και πολύ καλή ιδιότητα. Στις επιμειξίες όχι μόνο διατηρεί τα καλά του χαρακτηριστικά αλλά παίρνει και τα καλύτερα χαρακτηριστικά των επιμειξιών. Αυτό σημαίνει, ότι οι Έλληνες δεν θα πεθάνουν ποτέ».
Ο αντιπρόεδρος του κυβερνώντος κόμματος πουλούσε νανογιλέκα. Ο μητροπολίτης Θεσσαλονίκης, που δεν αναγνωρίζει την ύπαρξη πλανητών και κάνει ολονυχτίες για να γιατρέψει την ομοφυλοφιλία, αναγορεύεται επίτιμος διδάκτορας του Αριστοτελείου (το ελληνικό πανεπιστήμιο σε μια κορυφαία πράξη αυτοαναίρεσης). Ο μητροπολίτης Βεροίας μοίραζε ευλογημένα στιλό για τις Πανελλαδικές. Και κόσμος, πολύς κόσμος σε λιτανείες, τάματα, κάρες, λείψανα. Δεν είναι πνευματική πίστη, είναι ειδωλολατρία.
Τηλεπλασιέδες της ψευδοεπιστήμης αποθεώνονται. Ο Βελόπουλος μπήκε στη Βουλή πουλώντας ιδιόχειρες επιστολές του Ιησού. Ο Λιακόπουλος πλασάρει Πούτιν, Νεφελίμ και βιβλία: Η αδελφότης του σκότους, Το τελευταίο ηλεκτρόνιο και ο πολέμαρχος του Θεού, Όταν οι άλλοι τρώγαν βελανίδια.
Μπορούμε πολλά να πούμε για άγνοια και δεισιδαιμονία. Για μάγισσες και χαρτορίχτρες. Μπορούμε να χλευάσουμε τους αποκάτω, εμείς οι αποπάνω. Το δύσκολο είναι, να καταλάβουμε τι γίνεται. Γιατί, ας πούμε, στην Αμερική η εργατική τάξη στήριζε Τραμπ, φωνάζοντας «bring back coal», γυρεύοντας να γυρίσει στο κάρβουνο, στα ορυχεία, στο αμερικανικό θαύμα, στο χθες, να καταργήσει την κλιματική αλλαγή, να ξαναγίνει πιονέρος στις παρθένες κοιλάδες.
Το δύσκολο είναι, να καταλάβουμε. Όσο πιο δύσκολη και αμφίβολη η επιβίωση, όσο πιο μεγάλος ο κίνδυνος του αναπάντεχου δεινού και μικρότερο το δίχτυ ασφαλείας, όσο χάνεται η ελπίδα για εγκόσμια σωτηρία, τόσο δυναμώνουν οι θρησκευτικές αγωνίες και οι ελπίδες αποτίθενται στο επέκεινα. Όσο ο τρόμος του κενού μεγαλώνει, τόσο χτίζονται φρούρια φαντασιακά, στο κοινό έδαφος, στο κοινό αίμα, στο κοινό παρελθόν, στο ανεξήγητο, στους μύθους.
Δεν είναι ο μόνος, ούτε καν ο κύριος, ίσως, λόγος που θριαμβεύει το ανορθολογικό. Αλλά σίγουρα η καταβύθιση στο ανορθολογικό, στο ιερό λείψανο, στη μαγγανεία και στα ξόρκια έχει μια δική της αντισυστημικότητα. Γίνεται καρφί, στο μάτι των ελίτ που χλευάζουν. Όπως και η αναίρεση των προοδευτικών μετα-υλιστικών αξιών, των identity politics που οικοδόμησαν μεταπολεμικές ελίτ των δυτικών μητροπόλεων. Πολιτικές ταυτότητας θέλατε; Φεμινισμό; Πολιτική ορθότητα; Κινήματα; Οικολογία; Έμφυλες ταυτότητες; Διαχείριση της ετερότητας; Ε, φάτε τώρα πολιτικές ταυτότητας στη χριστιανική δημοκρατία του Όρμπαν.
Δεν κατανοούμε τον ανορθολογισμό των πληβείων, αν δεν κοιτάμε και τον «ορθολογισμό» των ελίτ. Των αποπάνω που (δια)φωτίζουν τους αποκάτω με υψωμένο το φρύδι και τεντωμένο το δάχτυλο της επίπληξης. Των ελίτ που ακκίζονται μεταξύ της λοιδορίας και του λοιμώδους αντιλαϊκισμού που ενοχοποιεί τους πολλούς, ακριβώς γιατί είναι πολλοί και γιατί «δεν ξέρουν αυτοί».
Στα καθ' ημάς, ας πούμε, τη δεκαετία που φεύγει, δεν ήταν υπόδειγμα ορθολογισμού, η απαίτηση να έχει μια χώρα σαν την Ελλάδα πρωτογενή πλεονάσματα 3,5%. Δηλαδή, να περάσει μια κοινωνία από το πουργκατόριο, για να κερδίσει τον αιώνιο παράδεισο. Δεν ήταν θρίαμβος του ορθού λόγου, πολιτικές που προϋπέθεταν δημοσιονομικές επιδόσεις Νορβηγίας και ανάπτυξη ασιατικής τίγρης. Δεν ήταν έλλογα τα παραγγέλματα, που κανοναρχούσε μονότονα ο κυρίαρχος λόγος με φωνή Πρετεντέρη ή Πορτοσάλτε για «απροθυμία μεταρρυθμίσεων», «δυσανεξία στην προσαρμογή», «άρνηση τήρησης των συμφωνημένων». Και ο Βολταίρος ο ίδιος θα το γύρναγε στα ξόρκια, αν άκουγε μονότονα στα βραδινά δελτία αυτήν τη μαγγανεία των ελίτ, την ψευδοεπιστήμη της ηγέτιδας τάξης. Έχουν, λοιπόν, και μερικοί «αντιλαϊκιστές, νεοφιλελεύθεροι, κοινωνικοί ορθολογιστές» τα δικά τους ιερά λείψανα και ευλογημένα μαντζούνια.
Ατενίζουμε με συγκρατημένη απαισιοδοξία το μέλλον. Μια δεκαετία ανορθολογισμού τελειώνει, μια δεκαετία μεγαλύτερου ανορθολογισμού ανοίγεται μπροστά.
Πηγή: www.lifo.gr
