Ο Κυριάκος Μητσοτάκης είδε «τρία χρόνια φτωχοποίησης» κι ένα 4ο Μνημόνιο. Η Φώφη Γεννηματά είδε «ακραία υπερφορολόγηση», ο Δημήτρης Κουτσούμπας «πολιτική εξαπάτηση» κι ο Σταύρος Θεοδωράκης διέγνωσε «ταξικό πόλεμο κατά της μεσαίας τάξης».
Ο Αλέξης Τσίπρας απάντησε με έναν απολογισμό (μάλλον μη βολικών για...
την αντιπολίτευση) αριθμών, μέτρων και συγκριτικών μεγεθών και, κυρίως, με ένα πλέγμα πραγματικών πολιτικών και οικονομικών χαρακτηριστικών, που δείχνουν έξοδο από το Μνημόνιο τον Αύγουστο του 2018.
Το «crash test» 2014 - 2017
Στην ουσία της, η χθεσινοβραδυνή ομιλία του πρωθυπουργού στη Βουλή κατά την ψήφιση του προϋπολογισμού συνοψίστηκε σε μια διπλή αποδόμηση και σε ένα ρεαλιστικό πολιτικό σχέδιο: Η αποδόμηση αφορούσε αφ΄ενός το «success story Σαμαρά» με μια ευθεία σύγκριση του 2014 με το 2017, και αφ’ ετέρου το αφήγημα Μητσοτάκη περί επικείμενου 4ου Μημονίου. Αντ’ αυτού, ο Αλέξης Τσίπρας έδειξε έναν ήδη ανοιχτό, και δημοσιονομικά εφικτό, σχεδιασμό που προβλέπει έξοδο από το Μνημόνιο το καλοκαίρι του 2018, σταδιακή αλλά άμεση έναρξη της αποκατάστασης κοινωνικών ανισοτήτων και αδικιών, και εκλογές το 2019.
Στους ισχυρισμούς Μητσοτάκη ότι η κυβέρνηση επέβαλε «27 νέους φόρους, 21 περικοπές συντάξεων και κοινωνικών επιδομάτων και 2 μειώσεις αφορολόγητου», ο Αλέξης Τσίπρας απάντησε με τους αριθμούς της μνημονιακής οκταετίας: «Εφαρμόσατε», είπε, «φορολογικά μέτρα 30 δις. Για εμάς η φορολογική προσαρμογή δεν ξεπερνά τα 5 δις, ενώ μειώσαμε τους δημοσιονομικούς στόχους κατά 20 δις για την τριετία 2015-2018. Ποια είναι η υπερφορολόγηση; Τα 5 δις ή τα 30 που φέρατε εσείς;»
Στις κατηγορίες περί «ταξικού πολέμου», ο πρωθυπουργός υπενθύμισε ότι οι κυβερνήσεις ΝΔ – ΠΑΣΟΚ και όχι ο ΣΥΡΙΖΑ ήταν εκείνες που επέβαλλαν τον ΕΝΦΙΑ, την εισφορά αλληλεγγύης και το τέλος επιτηδεύματος. Και στο προσφιλές, εσχάτως, στη ΝΔ αφήγημα «ανατροπής της κυβέρνησης Σαμαρά» την ώρα που έβγαζε την χώρα από τα Μνημόνια, υπενθύμισε και πάλι γεγονότα και αριθμούς: «Το 2014», είπε, «η ΝΔ πάσχιζε να αποκτήσει γραμμή πίστωσης με ισχυρή επιτήρηση και σκληρά προαπαιτούμενα. Οι δανειστές το αρνήθηκαν, γιατί θα γελούσαν και οι πέτρες, αν μιλούσατε για πιστωτική γραμμή με όλες τις μεταρρυθμίσεις ανολοκλήρωτες.
Πριν τρία χρόνια η ΝΔ μιλούσε για success story με τα επιτόκια του δεκαετούς ομολόγου στο 8%. Εμείς μιλάμε με βεβαιότητα για το τέλος της περιπέτειας, γιατί τα επιτόκια του 10ετους έχουν πέσει στο 3,9%%. Τι συγκρίνετε; Ο στόχος των ευρωπαίων, για να βγούμε από τα μνημόνια, ήταν τα επιτόκια να φθάσουν περίπου στο 4,7% και σήμερα είναι ήδη πολύ χαμηλότερα».
To «μοντέλο Πορτογαλίας»
Δίνοντας, δε, και τα πρώτα μηνύματα για τον πολιτικό σχεδιασμό της μετα-μνημονιακής (και ντε φάκτο πλέον προεκλογικής) περιόδου, ο Αλέξης Τσίπρας υπέδειξε ως πρώτες προτεραιότητες την αποκατάσταση των «μισθολογικών ανισοτήτων» και των εργασιακών σχέσεων. Στην πράξη ο Αλέξης Τσίπρας υπέδειξε «μοντέλο Πορτογαλίας» - το μοντέλο της στροφής από τη λιτότητα στην κεϊνσιανή οδό ανάπτυξης με κοινωνικό πρόσημο και αναδιανομή εισοδήματος. Πρόκειται για το ιδανικό σενάριο για την κυβέρνηση, ένα σενάριο όμως που η υλοποίησή του υπόκειται σε πολλές προϋποθέσεις και άδηλες παραμέτρους, οι οποίες θα αποσαφηνιστούν τους επόμενους μήνες και συνδέονται πρωτίστως με τις πολιτικές εξελίξεις στην Ευρώπη.
Εως τότε, στην παράπλευρη σημειολογία της χθεσινής συζήτησης στη Βουλή καταγράφονται τρία ακόμη στοιχεία με πιθανό αποτύπωμα στην διαμόρφωση του πολιτικού κλίματος:
Ο προϋπολογισμός πέρασε με μία ψήφο παραπάνω από την δύναμη της κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας, εκείνη της νυν ανεξάρτητης και προερχόμενης από την Ενωση Κεντρώων βουλευτή Θεοδώρας Μεγαλοοικονόμου. «Το θετικό είναι, ότι αντί να μειωνόμαστε, αυξανόμαστε», ήταν το σχόλιο (όχι άνευ νοήματος) που έκανε ο Αλέξης Τσίπρας.
Ο Σαμαράς και η Φώφη
Ο πρωθυπουργός, επίσης, διέγνωσε και ανέδειξε την «κηδεμονία Σαμαρά» στην Νέα Δημοκρατία (μια κηδεμονία που έγινε προφανής με το υπερσυντηρητικό «μανιφέστο» του πρώην πρωθυπουργού στο συνέδριο της ΝΔ). Χθες, ο Κυριάκος Μητσοτάκης ανάλωσε αξιοσημείωτο χρόνο της ομιλίας του υπερασπιζόμενος την θητεία Σαμαρά-Βενιζέλου, γεγονός που δεν παρέλειψε να επισημάνει ο Αλέξης Τσίπρας: «Πολύ κακό σας έκανε», είπε στον πρόεδρο της ΝΔ, «η σπουδή του κ. Σαμαρά να εμφανιστεί από την κρυψώνα του μετά από 2,5 χρόνια».
Στην χθεσινή συζήτηση, τέλος, επαναβεβαιώθηκαν οι διακριτές (εσκεμμένες ή μη) διαφοροποιήσεις στο «Κίνημα Αλλαγής» μεταξύ Φώφης Γεννηματά και Σταύρου Θεοδωράκη. Ο μεν τελευταίος ταυτίστηκε σχεδόν πλήρως με την ρητορική της ΝΔ, η δε πρόεδρος του «Κινήματος» Φώφη Γεννηματά επέμεινε στις «ίσες αποστάσεις». Επιτέθηκε σκληρά στην κυβέρνηση, παράλληλα όμως επιχείρησε, να κρατήσει αποστάσεις και από την ΝΔ, λέγοντας ότι «η έξοδος από την κρίση δε μπορεί να δοθεί μέσα από συντηρητικές επιλογές». Για να θολώσει, πάντως, και εκείνη εν τέλει τα νερά, κάνοντας λόγο για «αναγκαία πολιτική σταθερότητα» και «εθνική συνεννόηση» αλλά και για «επιτακτική ανάγκη για προοδευτική διακυβέρνηση».
