22 Μαΐ 2016

Το μοντέλο και ο αόρατος πρόσφυγας

Γιώργος X. Παπασωτηρίου
«Ένα πρωί η Γκρέκα Χέρσκοβιτς κοίταξε τα παπούτσια του άντρα της και συνειδητοποίησε, με συνταρακτική βεβαιότητα, ότι ήταν έτοιμη να τον εγκαταλείψει.


 Τα παπούτσια του ήταν απλά, φτηνά και ανθεκτικά, με καφέ ενισχυμένες μύτες. Η Γκρέτα φορούσε ένα ζευγάρι μυτερά ίσια παπούτσια από δέρμα αλιγάτορα». 

Αυτή η φαινομενικά παράδοξη, αλλά στην πραγματικότητα... μέγιστη συμβολική διαφορά του ζεύγους ήταν η αιτία του χωρισμού, ή καλύτερα της «εγκατάλειψης» του «αόρατου» αρσενικού από το επιτυχημένο πλέον επαγγελματικά και κατά συνέπεια «ορατού» θήλεως.

Παντού, όλα είναι θέμα εικόνας, του εμφαίνεσθαι και του επι-δεικνύεσθαι· είσαι ορατός άρα υπάρχεις, σ’ αυτή τη φράση συμπυκνώνεται όλη η ουσία της ανθρώπινης ζωής.

Αυτό είναι το σημερινό δυτικό, καταναλωτικό πρότυπο του εικονοποιημένου ατόμου. Η κυριαρχία της μεταμοντέρνας τέχνης σήμανε την πλήρη επικράτηση του φαίνεσθαι επί του είναι και εκφράζει το μαρασμό της εσωτερικότητας. Δεν πρόκειται βέβαια για πλήρη εξαφάνιση κάθε είδους συγκίνησης, αισθήματος ή συναισθήματος αλλά μάλλον για την επιστροφή του απωθημένου, κάποιας περίεργης ενόρμησης, μιας διακοσμητικής ευφροσύνης και μιας αλλόκοτης ανακούφισης. Όπως ακριβώς κατά την πρωινή επίσκεψη στην τουαλέτα.

Ο έρωτας εδώ δεν είναι η ανεικονική παράσταση του «αργού λίθου» (της ακατέργαστης πέτρας) των Θεσπιών, αλλά ο ορφικός «αρρενοθήλυς» Φάνης- από το φαίνειν και φαίνομαι.

«Παντρεμένη ίσον αόρατη» σκέφτεται η Γκρέτα. Ενώ ο looser αντιμετωπίζεται σαν «διανοητικά καθυστερημένος» …το αιδοίο είναι το όπλο των κατώτερων… «ειδών», στα ανώτερα στρώματα η οικειοποίηση και η ιδιοποίηση του κόσμου γίνεται μέσω του όλου σώματος και της εικόνας του. Κοιτάξτε την Bella Hadid. Ή μάλλον κοιτάξτε τη, πως μας κοιτά. Αλλά σε ποια κατηγορία ανήκει η 19χρονη; Στο γυμνό ή στο ξεγυμνωμένο;

Γιατί εδώ, στο κόκκινο χαλί του φεστιβάλ των Καννών, «Υπάρχει το γυμνό και το ξεγυμνωμένο», όπως θα έλεγε ο ιστορικός τέχνης και πρώην διευθυντής της Εθνικής Πινακοθήκης του Λονδίνου, Κένεθ Κλαρκ. Στην πρώτη περίπτωση το μοντέλο στέκεται μπροστά στον φωτογράφο, σαν να είναι ο τελευταίος αόρατος μάρτυρας. Δεν του δίνει καμιά σημασία. Στη δεύτερη περίπτωση, όμως, η πόζα και το βλέμμα αποκαλύπτουν τη συναίσθηση, ότι είναι αντικείμενο πόθου, θαυμασμού, έμπνευσης.

Εδώ, λοιπόν, έχουμε το «ξεγυμνωμένο», αυτό για το οποίο παραληρούσαν όλοι την όγδοη ημέρα του Φεστιβάλ. 

Έτσι, η ταινία της ημέρας, το «The Unknown Girl» («La Fille inconnue») των πολυβραβευμένων σκηνοθετών Jean-Pierre και Luc Dardenne, επισκιάστηκε από την πριν λίγο Άγνωστη Hadid και το φλύαρο σώμα της.

Ο θάνατος ενός πρόσφυγα άγνωστης ταυτότητας και οι ενοχές της γιατρού (Adele Haenel), η υπόθεση της ταινίας, θάφτηκαν από τον ανερωτικό σεξουαλισμό της πανέμορφης σχεδόν γυμνής μοντέλας, όπως αποτυπώνονται στις σεξουαλικές φωτογραφίες του Pόμπερτ Mάπλθορπ, που είναι στερημένες από οποιοδήποτε αίσθημα. Όσο για τον πρόσφυγα των Dardenne, αυτός δεν υπάρχει, χάθηκε πίσω από τη «γύμνια» όπως και η όποια ενοχή μας.

Και η κρίση της εκχυδαϊσμένης αυτοαναφορικότητας του δυτικού ατόμου θα κορυφωθεί με το διαρκώς λιμασμένο βλέμμα του αρσενικού, αλλά και τη μεγάλη τραγωδία της πανέμορφης Τζούλιαν Στάιν (Ρ. Μίλερ: Πορτρέτα γυναικών) που ακριβώς λόγω της εμφάνισής της παντρεύτηκε έναν επώνυμο, πλούσιο και ηλικιωμένο ποιητή (!), αλλά μια μέρα είδε τον πισινό της στον καθρέφτη «λιγάκι πεσμένο» και ένα φοβερό σοκ συντάραξε την ύπαρξή της!

ΠΗΓΗ: ArtiNews.gr