Μπορεί στα τέλη της δεκαετίας του ’60 οι ΗΠΑ να ξόδευαν εκατομμύρια δολάρια σε μια άγρια προπαγάνδα με σκοπό να αποτρέψουν την εκλογική νίκη του Αλιέντε στην Χιλή, αυτός όμως είχε στο πλευρό ένα δυνατότερο όπλο: τα τραγούδια.
Θα είναι η πρώτη φορά, που μέσα από μια εκλογική διαδικασία αναδείχθηκε αριστερή κυβέρνηση στη Νότιο Αμερική, αλλά...
θα είναι και η πρώτη φορά, που ένα πολιτιστικό κίνημα είχε τόσο άμεση επίδραση στην πολιτική ιστορία της εποχής του. Μια από τις πιο τρανταχτές φωνές αυτού του κινήματος ήταν αυτή του Βίκτορ Χάρα.
Ο Χάρα πήγε το «τραγούδι διαμαρτυρίας» σε ένα εντελώς νέο επίπεδο, το προβίβασε σε «επαναστατικό τραγούδι» και κατάφερε μέσα από αυτό να προκαλέσει μια ριζική αλλαγή στην κοινωνία. To «nueva cancion» (νέο τραγούδι), ήταν ένα νέο είδος μουσικής, που άρχισε να ξεπροβάλλει τη δεκαετία του ’50 στη Χιλή για να γιγαντωθεί σε ολόκληρο κίνημα στα τέλη του ’60 περιλαμβάνοντας κάθε μορφή λαϊκής τέχνης και πολιτισμικών παραδόσεων της χώρας. Οι νέοι τραγουδοποιοί, προτάσσοντας τον κοινωνικό-πολιτικό στίχο και τη διεκδίκηση ενός καλύτερου κόσμου, έδωσαν μια νέα δυναμική στην παραδοσιακή μουσική της Χιλής. Τα τραγούδια τους ήταν πολιτικά όπλα, ήταν μια άμεση απάντηση στον πολιτιστικό ιμπεριαλισμό των ΗΠΑ, που φίμωνε την πλούσια παράδοση της χώρας και επέβαλλε ως πρότυπο τον «αμερικάνικο τρόπο ζωής». Ήταν το «Venceremos» και το «Ε1 pueblo unido jamas sera vencido», που έγιναν συνώνυμα της Αριστεράς και σύμβολο των αγώνων της.
«Το τραγούδι σου είναι το τραγούδι μας», έλεγε ο κόσμος στον Χάρα, που μαζί με την Βιολέτα Πάρα, που τον επηρέασε βαθιά, και τους Inti-Illimani ήταν οι πρωταγωνιστές αυτού του κινήματος. To nueva cancion έγινε η φωνή των εργατών, των αγροτών, των φοιτητών και όταν τάχθηκε ενεργά στο πλευρό της Λαϊκής Ενότητας συμπαρέσυρε μαζί του όλον αυτό τον κόσμο. Δεν είναι τυχαίο που, βγαίνοντας ο Αλιέντε να χαιρετίσει τα πλήθη μετά την εκλογική του νίκη, πίσω του στην εξέδρα δέσποζε ένα τεράστιο πανό που έγραφε: «Δεν γίνεται επανάσταση χωρίς τραγούδια».
Τα τραγούδια του Χάρα μιλούσαν για «τις ολέθριες συνέπειες της φτώχειας στις ανθρώπινες σχέσεις και την ανάγκη να σταματήσει μια για πάντα αυτή η σκοτεινή και πικρή θάλασσα». Μιλούσε για τους εργάτες, για τις αιματηρές συγκρούσεις στους δρόμους του Σαντιάγο. Έμπαινε όλο και βαθύτερα στην πολιτική σκηνή, θέτοντας ευθέως ερωτήματα μέσα από τα τραγούδια του. Με το τραγούδι «Ερωτήσεις για τον Puerto Montt» απευθύνεται δημόσια στον υπουργό Εσωτερικών, κατονομάζοντας τον ως υπεύθυνο για το αιματοκύλισμα μιας ομάδας άστεγων αγροτικών οικογενειών που είχαν καταλάβει μιαν έρημη περιοχή.
Την κτηνώδη βία και τις ωμότητες των ενόπλων δυνάμεων προσπάθησε να τις αποτυπώσει στο τελευταίο ποίημά του, γραμμένο μέσα στο Στάδιο, που διασώθηκε κρυμμένο στο παπούτσι ενός συγκρατούμενού του: «Είμαστε 5.000 άνθρωποι εδώ / στο μικρό αυτό κομμάτι της πόλης / Αναρωτιέμαι πόσοι είμαστε σ’ όλη την πόλη κι όλη τη χώρα (…) 10.000 χέρια που θα μπορούσαν τώρα να σπέρνουνε τη γη και να δουλεύουν τα εργοστάσια (…) 6 κιόλας χαθήκανε /’Ενας χτυπήθηκε τόσο όσο ποτέ δεν πίστευα πως μπορεί να χτυπηθεί ένας άνθρωπος (…) Τι δύσκολο να τραγουδήσω / τη φασιστική ετούτη φρίκη (…) Μες στη σιωπή και τις κραυγές θα τελειώσει το τραγούδι μου…».
Πηγή: Hot Doc
