Του Αντώνη Ανδρουλιδάκη
Μα ποια είναι πλέον αυτή η Ευρώπη της Λογικής, που αρκετοί επικαλούνται;
Ποια είναι αυτή η Ευρώπη του Ορθού Λόγου, που τόσο πολύ όλοι αγαπήσαμε
και εμπιστευτήκαμε. Ούτε η χλωρίνη klinex τέτοια καθαρτήρια δύναμη «πχια»! Η χλωρίνη, που όλοι ξέρουμε και όλοι εμπιστευόμαστε
Ή μήπως είναι πιο εύστοχο να τολμήσουμε να ρωτήσουμε, επιτέλους, τι είναι Λογικό σ’ αυτήν την Ευρώπη του παραλογισμού; Και να αραδιάσουμε ταυτόχρονα, δίπλα στη ρητορική μας ερώτηση, τις εκατόμβες των θυμάτων της αράγιστης Λογικής των λογής-λογής ολοκληρωτισμών. Να συνταιριάξουμε ακόμη δίπλα, το άφθονο αίμα ή τις θάλασσες του ανθρώπινου πόνου, για να αφήσω στην άκρη τα «επιστημονικά» βασανιστήρια των ζώων ή τη λεηλασία της φύσης. Στ’ αλήθεια, πόσο Λογικά είναι όλα αυτά ή μήπως αρκεί η επίκληση της Λογικής που τα απενοχοποιεί και τα αθωώνει; Και να φτάσουμε, τέλος, ίσαμε τις μέρες μας: να δούμε αν είναι Λογική, όλη ετούτη η μνημονιακή γαλέρα στην οποία ναυτολογηθήκαμε όλοι με το στανιό.
Ε λοιπόν, θέλω πολύ να ταρακουνήσω, όλους όσους συνεχίζουν να πιστεύουν ακράδαντα σε μια γραμμική και απαρέγκλιτη πορεία της Ιστορίας, που κατευθύνεται με ταχύτητα προς ό,τι φαντασιώνονται ότι συνιστά Πρόοδο ή τελική λύση, να σκουντήξω με μια γερή αγκωνιά, όσους αυταπατώνται για την επικυριαρχία του Ορθολογικού επί των σκοτεινών δυνάμεων. Ξέρεις φίλε, το Ανορθολογικό είναι, όχι μόνο προ των πυλών, μα τις έχει ήδη διαβεί με όλη την ορμή και το ποδοβολητό μιας Μεσαιωνικής λεγεώνας, έστω κι αν είναι περιτυλιγμένο σε συσκευασία υψηλής ευκρίνειας, έστω κι αν οι λεγεωνάριοι κρατούν στα χέρια τους πανάκριβα smartphones.
«Η λογική είναι μια έμμονη ιδέα των ψυχιάτρων», θα σαρκάσει ο Νίκος Καρούζος. Λογικό, είναι ό,τι χρήσιμο, ωφέλιμο και αποτελεσματικό για την πάρτη μου, άντε και για την κοινωνία, θα απαντήσει αμήχανα ο κάθε νοικοκυραίος. Λογικός, είναι ένας στόχος καθ’ εαυτός, αν αναφέρεται στη μεγιστοποίηση του υποκειμενικού κέρδους και ταυτόχρονα στην ελαχιστοποίηση του υποκειμενικού κόστους. Τελεία και παύλα. Δίχως ερωτηματικά και άλλα σημεία στίξης. Τα υπόλοιπα μοιάζουν αφελείς δονκιχωτισμοί, ανώριμοι ρομαντισμοί, παιδιάστικες ανοησίες.
Αν δεν το πήρες χαμπάρι, πάει καιρός, που η Λογική, ο Ορθός Λόγος, αντικαταστάθηκε από ένα ratio, έναν γκατζετάδικο ορθολογισμό. Ένα λογικό black&decker, που σου τρυπάει το «είναι», για να «έχεις». Πρόκειται για ένα είδος Ορθολογισμού, για την ακρίβεια, μια έκπτωση του Ορθολογισμού, καθώς με μανία υπολογίζουμε την οικονομικότερη προσαρμογή των μέσων σ’ έναν ιδιοτελή και υστερόβουλο σκοπό. Η μέγιστη αποδοτικότητα, η καλύτερη σχέση κόστους/ωφέλειας(cost-benefitanalysis που λένε και στην Κρήτη), είναι το κριτήριο της νέας Λογικής μας. Μια κατ’ εξοχήν ανορθολογική Αρχή περιστρέφει, υποκινεί τον υπαρξιακό πυρήνα μας κι ύστερα καλεί την Λογική, να την υπηρετήσει…αλλά με ορθολογικό τρόπο. Σαν να ερωτεύεται κανείς ένα πορτοφόλι με βυζιά ή μια τσέπη με πέος ή ένα κιλό οργασμού… και να επιμένει, ότι ερωτεύεται.
Να γιατί μας είναι σχεδόν αδύνατον να συσχετίσουμε τον Έρωτα με τη Λογική. Ο Έρωτας δεν είναι χρήσιμος, δεν είναι ωφέλιμος, κατά πάσαν πιθανότητα δεν είναι και αποτελεσματικός, ενώ είναι βέβαιο πως μια στοιχειώδης costbenefitanalysis, δεν μπορεί παρά να μας αποτρέψει από ένα decision making πλήρους και ανιδιοτελούς εμπλοκής. Τον, ως εκ τούτου εξορθολογισμένο Έρωτα, οι άνθρωποι του καιρού μου ονομάζουν «Αγάπη». Η Αγάπη, ως εκλογικευμένος Έρωτας εργαλειακής απόλαυσης και αυταρέσκειας, που συνιστάται πλέον από 29 κατασκευαστές ψυχικών πλυντηρίων μικροαστισμού και νοικοκυροσύνης.
Κι αν με ρωτάς, τι είναι εκείνο, που θα ήθελα διακαώς, να με ωθεί, να ερωτεύομαι, θα σου έλεγα, πως είναι η στέρησή μου, το λίγο μου, τα ερωτηματικά μου. Και αμέσως αντιλαμβάνομαι, πως κάτι τέτοιο δεν είναι καθόλου, μα καθόλου, Λογικό, σε αντίθεση, φαντάζομαι, με όλους αυτούς που σπρώχνονται στον έρωτα από πλούτο, από περίσσια δύναμη ή απ’ τα λαμπερά θαυμαστικά τους.
Θα ήθελα, το όνομά της να είναι ο ήχος που κάνει το πρόσωπό της, καθώς αποσπάται από το συμπαγές σύνολο των γυναικείων προσώπων γύρω μου. Αποσπάται από κει, για να μεταφερθεί στη συνείδησή μου και να γίνει ο κόσμος μου. Τα ίδια και απαράλλαχτα, αν ήθελα να δηλώνω ερωτευμένος με την πατρίδα μου. Το όνομά της είναι ήδη μια γέννηση. Για την ακρίβεια, είναι μια πρόσκληση σε γεννητούρια, καθώς με αφυπνίζει μέσα μου και με καλεί στο φως. Ένας Έρωτας που κάνει τον κόσμο Φαινόμενο. Να γιατί, η Λογική αρχίζει με τον Έρωτα, στον αντίποδα ακριβώς της κυρίαρχης αντίληψης που ταυτίζει τον Έρωτα με την ά-λογη αναποτελεσματικότητα. Και να γιατί, μόνο μέσα από την βιωματική ψηλάφηση του Έρωτα, μπορεί να προσεγγίσει κανείς τον κυρίαρχο συστημικό ανορθολογισμό που παριστάνει τη Λογική.
Αλλά, ξέρεις, στον Έρωτα ταυτόχρονα το όνομά της με ακρωτηριάζει, πιστοποιεί το μισερό μου, το λειψό μου, με αποσπά βίαια από την αγκαλιά της εγωκεντρικής φύσης μου, από τον ναρκισσιστικό μου Παράδεισο. Το όνομά της μου επισημαίνει την έσχατη αναγκαιότητα, τη μέγιστη ανελευθερία: την επίγνωση του θανάτου μου, την περατότητα της ύπαρξης μου και κυρίως την έκθεση μου σ’ έναν κόσμο εχθρικό, όπου κάποιος Άλλος μπορεί να προφέρει κι αυτός το όνομα της! Κάποιος άλλος, μπορεί να γεννηθεί και αυτός και το όνομά της να γίνει ο κόσμος του, διαλύοντας τον δικό μου. Καταλαβαίνεις φαντάζομαι τώρα, γιατί υποψιάζομαι, ότι δεν είμαι καθόλου ερωτευμένος με τον Τόπο μου: γιατί κάποιος Άλλος, όχι μόνο γεννιέται αυτός τώρα και το όνομα του τόπου μου γίνεται ο δικός του κόσμος, αλλά ασελγεί κατ’ επανάληψη στο κορμί του, στο χώμα του, στο «είναι» του, κι εμένα δεν μου καίγεται καρφί. Το αυτί μου ιδρώνει άντε σε κανά ΕΝΦΙΑ, το πολύ. Εκεί, όπου η «Λογική» ανάλυση με βγάζει ζημιωμένο.
Ίσως και να με διευκολύνει κάπως, ότι, κάπως έτσι, σε κάθε Έρωτα, το όνομά της, ο Λόγος της, σημαίνει ταυτόχρονα την αυτονομία μου, αλλά και την αυτοεξορία μου. Το όνομά της, σημαίνει την απόσταση, την ασυνέχεια, το σπαραγμό και τη ρήξη ανάμεσα σε μένα και σε κείνην. Ανάμεσα στο δικό μου και στο ξένο. Στον εαυτό μου και στο αλλότριο. Ανάμεσα στο «εγώ» και στο «εσύ».
Το όνομά της, ο Λόγος της, είναι στ’ αλήθεια μια αβάσταχτη πανουργία. Μια δαιμόνια πονηριά. Ένας δόλος. Γιατί, τώρα το ξέρω καλά, δεν είναι μονάχα φως, αλλά είναι ταυτόχρονα και μια έλλειψη. Δεν είναι άλλωστε τυχαίο, πως στον δικό μας αρχαίο κόσμο ο Έρωτας είναι παιδί του Πόρου και της Πενίας. Είναι αυτή η κουφάλα η Πενία, η εκπρόσωπος της ένδειας, της έλλειψης και της στέρησης που μεθά με δόλιο τρόπο τον Πόρο, τον μέγιστο εκφραστή της πληρότητας και τον εξωθεί στην γενετήσια ένωση μαζί της. Το «μη-είναι» ενώνεται ανορθολογικά με το «είναι». Ο Έρωτας είναι το όριο που θέλουμε να ξεπεράσουμε, για να σπάσουμε την ασυνέχεια και την απόσταση που μας καταθλίβει. Αλλά, την ίδια στιγμή, δεν θέλουμε να σπάσουμε το όριο, γιατί κάτι τέτοιο σημαίνει την απώλεια της αυτοσυνειδησίας μας, του ίδιου μας του εαυτού. Λες και η ανάγκη μας για αυτοεπιβεβαίωση, η αυτοεπιβεβαιωτική μας τάση όπως λέει ο Καίσλερ, είναι σε μόνιμη ρήξη με την αυθυπερβατική μας τάση, την ανάγκη μας για συμμετοχή, κοινωνία και Έρωτα.
«HomoSapiens-HomoΣάπιος», όπως θα ορίσει και πάλι ο Καρούζος. Η σοφία του ανθρώπου, ο Λόγος του, είναι την ίδια στιγμή η Έλλειψή του, η σαπίλα του. Και ό,τι «εκπαιδευτήκαμε» στο πλαίσιο της δυτικής μας παιδείας, να καταγγέλλουμε ως ανορθολογικό, όπως ο μύθος, το μυστήριο, το μεταφυσικό, είναι κι αυτό ένας λόγος, που ζητάει να βγει έξω και ο έρμος δεν μπορεί. Είναι ένας Έρωτας που ασφυκτιά και καταπνίγεται, γιατί δεν μας μοιάζει Λογικός. Είναι μια επ-ανάσταση που δεν εκδηλώνεται, γιατί οι συνθήκες της δεν ωρίμασαν ακόμη. Είναι ένας Φόβος που παριστάνει τη σύνεση.
Μάλλον η αλήθεια είναι, ότι ο δυτικός εργαλειακός Ορθολογισμός κατήγγειλε μεν όλες τις παραδοσιακές μορφές καταπίεσης και εκμετάλλευσης, εξευτελισμού και αλλοτρίωσης, όχι για να οδηγήσει στην ελευθερία «από», αλλά για να δημιουργήσει καινούργιους μύθους, που θα εγκλωβίσουν τον άνθρωπο στην «ελευθερία» των μάταιων επιλογών «για να».
Και δεν υπάρχει μεγαλύτερο παραμύθιασμα απ’ αυτό που προειδοποιεί, ότι η Λογική σταματά, εκεί όπου αρχίζει ο Έρωτας. Το αντίθετο μάγκα μου. Κι’ όμως, το αντίθετο ακριβώς. Η Λογική αρχίζει με τον Έρωτα. Οι ανέραστοι των ελίτ το γνωρίζουν στο πετσί τους, αλλά μην περιμένεις να στο αποκαλύψουν. Κινδυνεύουν να τα γαμήσουμε όλα…
ΠΗΓΗ: thepressproject.gr
