Την ερχόμενη Κυριακή οι πολίτες της Ευρώπης αναμένεται να προσέλθουν στις κάλπες για να ψηφίσουν για τη νέα σύνθεση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, κάτι που θα καθορίσει και το ποιος θα είναι ο διάδοχος του Ζοζέ Μπαρόζο στα ηνία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Ωστόσο, η θέση του Πορτογάλου πολιτικού δεν είναι το μόνο πόστο εξουσίας στους ευρωπαϊκούς θεσμούς που δημιουργεί μια «κούρσα» υποψηφιοτήτων. Εντός του 2014 λήγουν οι θητείες και άλλων Ευρωπαίων αξιωματούχων κάτι που αναμένεται να τροφοδοτήσει συνεχόμενες παρασκηνιακές διαπραγματεύσεις οι οποίες θα καθοριστούν και από την σύνθεση της νέας Ευρωβουλής.
Ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Χέρμαν φαν Ρομπάι, έπειτα από δυο θητείες σε αυτήν τη θέση θα αποσυρθεί όταν λήξει η θητεία του, δηλαδή στα τέλη Νοεμβρίου. Η βαρόνη Κάθριν Άστον, ύπατη εκπρόσωπος της ΕΕ για θέματα Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφάλειας, επειδή είναι ταυτόχρονα (ex officio) και αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής θα αποχωρήσει με τη λήξη της θητείας του «κολλεγίου» των επιτρόπων- δηλαδή στα τέλη Νοεμβρίου.
Στη «δεξαμενή» των ηγετικών πόστων που συνυπολογίζονται κατά τη διαπραγμάτευση των προηγουμένων -προκειμένου να υπάρχει μια ισορροπία ανάμεσα στις πολιτικές οικογένειες, αλλά επίσης ανάμεσα στον βορρά και τον νότο της Ευρώπης- είναι και κάποιες θέσεις ή αρμοδιότητες, όπως:
Του προέδρου του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Παρά το γεγονός πως πρόεδρος της Ευρωβουλής εκλέγεται με τις εσωτερικές διαδικασίες του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, ωστόσο τα πολιτικά χαρακτηριστικά του προσμετρώνται στη διαπραγμάτευση των λοιπών αξιωμάτων. Αν για παράδειγμα πρόεδρος της Ευρωβουλής εκλεγεί ένας Ισπανός του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος, δεν μπορεί να είναι υποψήφιος για τα άλλα ευρωπαϊκά αξιώματα Ισπανός του ΕΛΚ, ούτε καν Ισπανός σοσιαλιστής, ενδεχομένως ούτε άλλος από Μεσογειακή χώρα, διότι θεωρείται ότι η «νότια συνιστώσα» έχει καλυφθεί.
Του γενικού γραμματέα του ΝΑΤΟ, η πενταετής θητεία του οποίου (με μια μικρή παράταση) λήγει στις 30 Σεπτεμβρίου. Και σε τούτη την περίπτωση, μολονότι η πλήρωση της θέσης ακολουθεί άλλες διαδικασίες, η επιλογή του προσώπου και τα συγκεκριμένα πολιτικά γνωρίσματα που τον συνοδεύουν, επίσης προσμετρώνται στον καταμερισμό των πόστων.
Οι επίτροποι και τα χαρτοφυλάκια που αναλαμβάνουν. Είθισται ο πρόεδρος της Επιτροπής (που ορίζεται τον Ιούνιο-Ιούλιο) να ζητά από τις κυβερνήσεις να επιλέξουν γυναίκες για τις θέσεις των επιτρόπων, ώστε τελικά να υπάρξει μια ισορροπία. Η εμπειρία και το διεθνές κύρος των υποψηφίων που στέλνουν οι χώρες-μέλη για τη συγκρότηση του «κολλεγίου των επιτρόπων», σε συνδυασμό με τους πολιτικούς συσχετισμούς, με το φύλο, αλλά και τη συγκυρία (η κ. Δαμανάκη λόγου χάρη, μολονότι ήταν γυναίκα και είχε διατελέσει αντιπρόεδρος της Βουλής και αρχηγός κόμματος, δεν θα μπορούσε να αναλάβει το χαρτοφυλάκιο του Προϋπολογισμού στη συγκυρία της ελληνικής κρίσης...) συνυπολογίζονται στην κατανομή των αρμοδιοτήτων ανά επίτροπο από τον πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Το συμπέρασμα είναι ότι, επειδή η στελέχωση των ευρωπαϊκών αξιωμάτων συμπίπτει χρονικά στο εύρος ενός εξαμήνου, από την επομένη των ευρωεκλογών θα ξεκινήσει μια τεράστια και σύνθετη διαπραγμάτευση για το ποιος/ποια θα πάει πού, αναλαμβάνοντας τι.
Το σκληρό «πόκερ» για τον πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής
Η διαδικασία της επιλογής του διαδόχου του Ζοζέ Μανουέλ Μπαρόζο είναι αρκετά πολύκλοκη και ακολουθεί ένα μακρύ «δρομολόγιο» το οποίο είναι το ακόλουθο:
Οι 28 ηγέτες των κρατών- μελών της ΕΕ, «κατ΄αντανάκλαση» των αποτελεσμάτων της Ευρωβουλής, επιλέγουν τον/τη διάδοχο του Ζοζέ Μπαρόζο. Αν θεωρηθεί ως ευθύγραμμη η διαδικασία της Συνθήκης, οι 28 επιλέγουν τον υποψήφιο της Ομάδας που κέρδισε τις περισσότερες έδρες στην ευρωβουλή, με απόφαση που λαμβάνεται με τη διαδικασία της ειδικής πλειοψηφίας- κατά την οποία, η πρόταση θα πρέπει να εγκριθεί από το 55% των κρατών- μελών, δηλαδή από 16 ηγέτες, εφόσον αυτοί απηχούν το 65% του πληθυσμού της ΕΕ. Η απόφαση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου παραπέμπεται στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο που λαμβάνει τη σχετική απόφαση με απόλυτη πλειοψηφία, δηλαδή με 376 ψήφους.
Αυτά, κατά τας Γραφάς. Στην πράξη, ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Χέρμαν φαν Ρομπάι συγκαλεί τη μεθεπόμενη των ευρωεκλογών Σύνοδο Κορυφής- για να αξιολογήσει μαζί με τους ηγέτες τα αποτελέσματα των ευρωεκλογών, να διαβουλευθούν όλοι μαζί για τον/τη διάδοχο του Μπαρόζο και να αποτυπωθούν οι συγκλίσεις και τα προβλήματα.
Στη διάρκεια αυτής της συνόδου, μπορεί η «ειδική πλειοψηφία» (που απαιτείται για τη λήψη της σχετικής απόφασης) να μην συνοδεύσει κάποια από τις πέντε κατατεθειμένες υποψηφιότητες και αντίθετα να στηρίξει μια έκτη υποψηφιότητα, το λεγόμενο αουτσάιντερ.
Τα «προβλήματα» επιλογής του πρόεδρου της Κομισιόν
Η διαδικασία επιλογής του/της προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής μπορεί, επομένως, να σκοντάψει στα ακόλουθα προβλήματα:
Αν τα αποτελέσματα των ευρωεκλογών δώσουν μια διαφορά 10- 15 εδρών ανάμεσα στην πρώτη και τη δεύτερη Πολιτική Ομάδα, τότε δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι ο υποψήφιος της πρώτης Ομάδας θα είναι ο επικρατέστερος για την Προεδρία της Κομισιόν. Διότι, αν λχ κερδίσει την πρωτιά το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα αλλά έχει 14 έδρες διαφορά από τη Σοσιαλιστική Ομάδα, δεδομένου ότι στους κόλπους του ΕΛΚ θα υπάρχουν Τσέχοι, Ιταλοί, Ούγγροι κ.α. ευρωσκεπτικιστές, στην εκλογή του Γιούνκερ θα υπάρξουν σημαντικές διαρροές. Αντίθετα, μπορεί ο υποψήφιος της δεύτερης Ομάδας (ο κ. Σουλτς εν προκειμένω) να είναι πιο πολυσυλλεκτικός και να υπερψηφιστεί από περισσότερους ευρωβουλευτές, διεισδύοντας και σε άλλες Πολιτικές Ομάδες και όλα αυτά θα πρέπει να συνεκτιμηθούν εκ των προτέρων.
Οι ηγέτες, με βαριά καρδιά καλούνται να εφαρμόσουν τη συνθήκη της Λισαβόνας, δεδομένου ότι όλοι οι υποψήφιοι για την Προεδρία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής είναι είτε απερχόμενοι είτε υποψήφιοι ευρωβουλευτές και, παραδοσιακά, η χημεία ανάμεσα στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο είναι δυνάμει εκρηκτική. Ως εκ τούτου, ενδέχεται οι ηγέτες να σπρώξουν στα άκρα τη διαδικασία. Αν λχ ο Ντ. Κάμερον (που είναι σχετικά απαραίτητος στη διαμόρφωση της απόφασης) ασκήσει επιρροή ώστε να γίνει αποδεκτή από περισσότερους η θέση του (που είναι απορριπτική για τον Σουλτς αλλά και τον Γιούνκερ), τότε από τους ηγέτες θα αναζητηθεί μια έκτη υποψηφιότητα, πχ η κ. Λαγκάρντ.
Οι νυν υποψήφιοι πρόεδροι επειδή έχουν αντιληφθεί ότι μπορεί οι ηγέτες να τους ακυρώσουν πριν προλάβουν να αρθρώσουν τον λόγο τους, συγκαλούν (επίσης στις 27 Μαΐου) διάσκεψη των Προέδρων των Ομάδων της Ευρωβουλής για να καθορίσουν τη στάση τους. Ήδη, πληροφορίες (euobserver) αναφέρουν, ότι ευρωβουλευτές δηλώνουν πως θα απορρίψουν όποια λύση προκριθεί από τους ηγέτες που αποκλίνει από τις υπάρχουσες υποψηφιότητες. Δεδομένου ότι στην «πρεμιέρα» εφαρμογής του νεωτερισμού της συνθήκης της Λισαβόνας, δεν είναι σωστό οι ηγέτες να αγνοήσουν το πολιτικό μήνυμα της ευρω-κάλπης.
Οι ευρωεκλογές, λοιπόν, θα δώσουν ένα σημαντικό πρόκριμα στην επιλογή του διαδόχου του Ζοζέ Μπαρόζο, αλλά η επιλογή του νέου προέδρου της Επιτροπής δεν τελειώνει το βράδυ της Κυριακής, θα περάσει μέσα από μια δύσκολη διαπραγμάτευση.
