Της Νάντιας Βαλαβάνη
Ο πρωθυπουργός, «κλείνοντας» τη συζήτηση για τις προγραμματικές δηλώσεις, εξαπόλυσε μια ασυνήθιστης σφοδρότητας μεταμεσονύχτια επίθεση κατά του ΣΥΡΙΖΑ. Επίθεση που υπαγορεύτηκε από το αδιαμφισβήτητο γεγονός, ότι ποτέ πριν στην πρόσφατη ιστορία...
κυβέρνηση δεν εγκατέλειψε τόσο γρήγορα τη βασική προεκλογική δέσμευση, που υπό την πίεση της δυναμικής του ΣΥΡΙΖΑ αναγκάστηκαν να αναλάβουν τα κόμματα που τη συγκροτούν: την «επαναδιαπραγμάτευση» των «δυσμενών» σημείων του Μνημόνιου. Δέσμευση που, σε συνδυασμό με την άγρια τρομοκρατική προεκλογική επίθεση κατά του ΣΥΡΙΖΑ, έδωσε το προβάδισμα στη Ν.Δ. και έκανε δυνατό το σχηματισμό κυβέρνησης.
Ελλάδα: Η πραγματικότητα της «εσωτερικής υποτίμησης»...
Έτσι κι αλλιώς, όμως, το πρόβλημα με το Μνημόνιο δεν είναι μόνο ή κυρίως αυτά που τα κόμματα της συγκυβέρνησης θεωρούν «δυσμενή» ή «αδύνατα» σημεία του. Αντίθετα, εντοπίζεται στο πιο δυνατό σημείο του: Στη νεοφιλελεύθερη στρατηγική της εσωτερικής υποτίμησης. Που οδηγεί σε παρατεταμένη ύφεση, αποανάπτυξη, τερατώδη ανεργία, συνεχείς μειώσεις μισθών και συντάξεων. Σε φορολογική αποστράγγιση των πιο αδύναμων εισοδηματικά στρωμάτων, φτωχοποίηση των εργαζόμενων, βίαιη καταστροφή των μεσαίων στρωμάτων. Σε επανεμφάνιση της πείνας. Σε «επιδημία» αυτοκτονιών.
Κι αυτά τα προκαλεί όχι ως παράπλευρα «ατυχήματα», αλλά ως στάδια και συστατικά της. Έτσι λ.χ. αναγκαία και επιδιωκόμενη παράμετρος αυτής της πολιτικής (ενδεχομένως όχι στο πρωτοφανές κατρακύλισμα του 20% για χώρα της Ευρωζώνης σε μη πολεμική περίοδο) είναι η ύφεση. Που αποσκοπεί στη συμπίεση των μισθών κάτω απ’ το όριο της φτώχειας σε έδαφος τεράστιας ανεργίας. Στη συντριβή των συνδικάτων και την εκμηδένιση των εργαζομένων, ώστε τα «μέτρα» να ξεδιπλώνονται ανεμπόδιστα, σ΄ ένα συνεχές και καθολικό, καθοδικό «σπιράλ» που αφορά σε μισθούς, τιμές και όλες τις αξίες της οικονομίας. Ώσπου στο κατώτερο σημείο, στο έδαφος ενός γονατισμένου λαού και με συντριμμένη την εργασία, να εμφανιστεί και πάλι μεγέθυνση, κυρίως εξαγωγική. Και μαζί της η ανάλογη απασχόληση, πλήρως «ελαστική» και με εκτεταμένες ζώνες «ειδικών καθεστώτων». Έτσι τουλάχιστον προσδοκά.
Αυτό είναι βέβαια «Πρόγραμμα Αποσταθεροποίησης» και πλήρους απορρύθμισης, ασύμβατο με την ανάγκη παραγωγικής ανασυγκρότησης και ανάπτυξης προς όφελος του λαού και του τόπου. Είναι σενάριο του κοινωνικού ολοκαυτώματος που ξεδιπλώνεται μπροστά στα μάτια μας.
Φυσικά κάποιοι κερδίζουν πολλά, εκεί που άλλοι χάνουν και τη ζωή τους. Και δεν πρόκειται μόνο για τους τραπεζίτες, που μέσω των πακέτων διάσωσης και επανακεφαλαιοποίησης μετατρέπουν συνεχώς ιδιωτικό χρέος σε δημόσιο.
Η κύρια αιχμή των νεοφιλελεύθερων ιδεοληψιών για «μικρότερο κράτος» έχει να κάνει με τις επιταγές πώλησης των «φιλέτων» όσον αφορά στις δημόσιες επιχειρήσεις, υποδομές, γη και κτήρια. Τεράστια μεταφορά δημοσίων πόρων και δημόσιας περιουσίας σε «ιδιώτες» (θηριωδών διαστάσεων πολυεθνικούς ομίλους) αντί πινακίου φακής: «Fire-sell» -«κοψοχρονιάς»- σύμφωνα με τον επικρατούντα διεθνή όρο. Αυτό το στόχο τον πετυχαίνει η εσωτερική υποτίμηση, καθώς ανάμεσα στις πρώτες αξίες που εγκλωβίζονται στο καθοδικό σπιράλ, είναι η αξία της δημόσιας περιουσίας.
...και η «θεωρία» στα χαρτιά
H ολοφάνερη πλέον χρεωκοπία της πολιτικής εσωτερικής υποτίμησης του Μνημόνιου στην Ελλάδα συνδέεται πριν απ’ όλα με το «θεωρητικό σχήμα» που υπηρετεί. Έτσι, «στα χαρτιά», αν σε μια οικονομία σε κατάσταση «ανισορροπίας» (κρίσης) γίνει δυνατό να ενεργοποιηθεί ένας μηχανισμός αναπροσαρμογής, κάποια στιγμή στο μέλλον η οικονομία θα βρεθεί αναπόφευκτα σε ένα καινούργιο σημείο ισορροπίας.
Η ενεργοποίηση του μηχανισμού προωθείται με τη συμπίεση προς τα κάτω μισθών και τιμών, επιζητώντας την επίδραση της βελτιωμένης «ανταγωνιστικότητας τιμής» στη συνολική ζήτηση (δηλ. στο άθροισμα εσωτερικής [κατανάλωσης] και εξωτερικής ζήτησης [εξαγωγές]). Το σημείο επίτευξης της νέας «ισορροπίας» της οικονομίας αναμένεται ότι θα χαρακτηρίζεται από πληθωρισμό σταθερό και ίσο με εκείνο των ανταγωνιστριών χωρών και από βελτιωμένο εξωτερικό ισοζύγιο αγαθών και υπηρεσιών.
Η κατάληξη θεωρείται «μονόδρομος», καθώς το σημείο της νέας ισορροπίας είναι «σημείο βαρυτικής έλξης», που καθόλου τυχαία ονομάζεται «ποσοστό ανεργίας σταθερού πληθωρισμού» ή «φυσικό (!) ποσοστό ανεργίας»: Η ανεργία αποτελεί κεντρική προϋπόθεση για την επιθυμητή «ρύθμιση» της τιμής της εργασίας και, κατ’ ακολουθία, και όλων των άλλων τιμών, μεταξύ των οποίων και της αξίας της δημόσιας περιουσίας.
Βέβαια, η «θεωρία» δέχεται ως πιθανή την επενέργεια πολλών αιτιών «υστέρησης» από το «επιθυμητό» αποτέλεσμα: Από τα ιδιαίτερα διαρθρωτικά χαρακτηριστικά της οικονομίας μέχρι την ύπαρξη επίμονων μηχανισμών φθίνουσας συσσώρευσης του κεφάλαιου, αποεπένδυσης και τόσο δραστικής μείωσης της εσωτερικής ζήτησης, ώστε να «υπερακοντίζει» την αύξηση της εξωτερικής. Έτσι γίνεται η παραδοχή, ότι ενώ σε κάποιες χώρες μπορεί να είναι γοργή η «προσαρμογή», σε άλλες μπορεί να χρειαστεί ακόμα και δεκαετίες (!).
Για την Ελλάδα ο επικεφαλής οικονομολόγος του ΔΝΤ Ολιβιέ Μπλανσάρ όσο και ο γνωστός οικονομικός αναλυτής των Γερμανικών Financial TimesΒόλφγκανγκ Μινχάου υποστηρίζουν, ότι, εφαρμόζοντας το Μνημόνιο, θα πρέπει να αναμένονται «τουλάχιστον» άλλα 10 χρόνια ύφεσης...
«Θεωρία» εφημεριδογραφίας...
Στην πραγματικότητα, η Ελλάδα αποτελεί το πρώτο πεδίο πειραματικής εφαρμογής μιας ούτε καν συγκροτημένης θεωρίας: Παρ' όλο που οι βασικές «ιδέες» πρωτοεμφανίστηκαν μετά την κατάρρευση του «υπαρκτού» και τη διαδικασία «μετάβασης» στις Βαλτικές χώρες, δεν υπάρχει έρευνα. Οι πρώτες - ακόμα ελάχιστες - ακαδημαϊκές εργασίες εμφανίζονται μόλις τέλη 2011/ αρχές 2012! Μέχρι τότε η «θεωρία» αναπτυσσόταν με ανταλλαγές ιδεών ανάμεσα σε δημοσιογράφους κυρίως δύο βασικών εντύπων του χρηματιστικού κεφαλαίου, του Economist και της Wall-Street Journal.
...και ανταλλαγής εμπειριών από τη Βαλτική
Η μοναδική μέχρι σήμερα αναφερόμενη από τα ΜΜΕ ως «επιτυχής» περίπτωση εφαρμογής της πολιτικής εσωτερικής υποτίμησης είναι αυτή της επέμβασης του ΔΝΤ στη Λετονία.
Στην πραγματικότητα, κινείται στη διάσταση των «αστικών μύθων». Σε μια χώρα όπου όλα τα μεγέθη, χρέη, έλλειμμα και δάνεια είναι πολύ μικρά, η Λετονία και σήμερα παραμένει πολύ χαμηλά στους δείκτες ανάπτυξης, ενώ δεν έχει αναστραφεί η μεγάλη μετανάστευση του λαού της που ακολούθησε την «επέμβαση».
Όπως επισημαίνει σε πρόσφατο άρθρο του με τίτλο «Τα λάθη που κάναμε στην Ελλάδα» ο συντάκτης της περσινής έκθεσης του ΟΟΣΑ για τη χώρα μας, Γάλλος οικονομολόγος Ρεζά Λαχιτζί: «Αυτές οι ιδέες, που έχουν παρουσιαστεί εδώ και 20 χρόνια με το όνομα θεραπεία μέσω σοκ, είχαν τα γνωστά αποτελέσματα σε ορισμένες χώρες του πρώην κομμουνιστικού μπλοκ και από τότε η οικονομική θεωρία τονίζει συνεχώς τη σημασία των θεσμών. Στο μεταξύ η Ελλάδα βυθίζεται σε μια επικίνδυνη κοινωνική κρίση και πολιτική αστάθεια».
Ας θυμηθούμε μόνο τα περί «μονόδρομου» της ακολουθούμενης στη χώρα μας - και προοπτικά σε όλη την Ευρώπη - πολιτικής!
Το ΤΑΙΠΕΔ και η εμπειρία της Treuhand
Σύμφωνα με «διαρροή» στον Spiegel, στις προτάσεις Μέρκελ για το συμπληρωματικό, κατ’ απαίτηση Ολάντ, Σύμφωνο Ανάπτυξης θα συμπεριλαμβάνεται και η δημιουργία υπηρεσίας τύπου Treuhand σε κάθε χρεωμένη χώρα του Νότου για γοργές ιδιωτικοποιήσεις.
Στην Ελλάδα αυτή υπάρχει εδώ κι ένα χρόνο: Πρόκειται για το Ταμείο Αξιοποίησης Ιδιωτικής Περιουσίας του Δημοσίου (ΤΑΙΠΕΔ), που συγκροτήθηκε με τον εφαρμοστικό νόμο για το Μεσοπρόθεσμο.
H Treuhand (1990-1994) υπήρξε για σύντομο χρονικό διάστημα η μεγαλύτερη εταιρία holding στον κόσμο: Είχε αναλάβει την ιδιωτικοποίηση 8.500 επιχειρήσεων -από χαλυβουργεία μέχρι κινηματογραφικά στούντιο, από ορυχεία μέχρι ενέργεια- με 4.000.000 εργαζόμενους, 2,4 εκατ. εκταρίων αγροτικής γης και δασών (έκτασης ίσης με το μισό κρατίδιο της Σαξονίας-Άνχαλτ), χιλιάδων συγκροτημάτων πολυκατοικιών και της περιουσίας του στρατού, των πολιτικών κομμάτων και των μαζικών οργανώσεων της Ανατολικής Γερμανίας.
Σήμερα, σχεδόν 2 δεκαετίες από τη διάλυσή της, η Treuhand εμφανίζεται ως πρότυπο. Η αλήθεια όμως είναι, ότι το 1994 διαλύθηκε εν μέσω εργατικών κινητοποιήσεων με επίκεντρο ένα τεράστιο αριθμό «μη αναγκαίων» απολύσεων (2.500.000 εργαζομένων, οι περισσότεροι από τους οποίους δεν ξαναδούλεψαν), καταγγελιών για κλείσιμο κερδοφόρων επιχειρήσεων προς όφελος των δυτικογερμανικών ανταγωνιστριών τους και πάσης φύσεως άλλων σκανδάλων: 500 υποθέσεις συσχετισμένες με τις fast track πωλήσεις της, από δωροδοκία έως κατάχρηση και απάτη, διερευνούσε η Δικαιοσύνη την περίοδο διάλυσης της. Προφανώς όχι άδικα: Με αρχική αποτίμηση της αξίας των προς πώληση περιουσιακών στοιχείων τα 600 δις δυτικογερμανικά μάρκα (300 δισ. ευρώ), πούλησε το 85% της δημόσιας περιουσίας της Ανατολικής Γερμανίας αντί 44 δισ. μάρκων (ανάμεσα τους «δημοφιλείς» επιχειρήσεις πουλήθηκαν σε πλειστηριασμούς με ένα μοναδικό πλειοδότη αντί 1 [!!!] μάρκου): Με τελικό απολογισμό από τη μεταφορά ενός τεράστιου δημόσιου πλούτου στον «ιδιωτικό τομέα», 170 εκ. ζημιές... Χάρη και στη δραστηριότητα των 3.000 νεαρών υπαλλήλων της, αποσπασμένων από τους μεγαλύτερους δυτικογερμανικούς επιχειρηματικούς ομίλους με «ειδικό σκοπό».
Το ΤΑΙΠΕΔ συγκεντρώνει τα βασικά χαρακτηριστικά της Treuhand.
Διασώζοντας τον δημόσιο πλούτο, ας μην επιτρέψουμε να έχει και τη διαδρομή της.
http://www.avgi.gr/
